Abstract:
امروزه دانشگاهها، بعنوان مراکز تربیت نیروی انسانی متخصص کشورها، نقش مهمی در افزایش رشد و توسعهی اقتصادی ایفا میکنند. در همین راستا، اقتصاد آموزش عالی در چند دههی اخیر گامهای موثری در جهت نحوهی تخصیص بهینه منابع فیزیکی و انسانی در دانشگاهها و افزایش کارایی آنها به عنوان واحدهای تولیدی چند ستاندهای برداشته است. با توجه به اینکه در چند سال اخیر دانشگاههای دولتی ایران قسمت اعظم منابع خود را صرف تولید آموزشی کردند، این مقاله با در نظر گرفتن دانشگاههای دولتی جامع و صنعتی به عنوان واحدهای تولیدی و بررسی ارتباط عوامل انسانی و مادی 49 دانشگاه دولتی جامع و صنعتی کشور برای دوره زمانی 1394-1393 و 93-1392، یک تابع تولید آموزشی را به روش حداقل مربعات معمولی (OLS) با دو روش توابع تولید (کاب-داگلاس و ترانسلوگ) برآورد میکند که در آن دانشجویان ثبتنامی، اساتید، درآمد اختصاصی و کارکنان به عنوان نهادههاست. یافتههای پژوهش نشان میدهد که، در سال 93-1392 با تخمین تابع تولید کاب-داگلاس نشان داد که، اعضای هیات علمی (189/0) و کارکنان (172/0) بعنوان مهمترین نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی فارغالتحصیلان موثرند و اعضای هیات علمی (19/0) بعنوان مهمترین نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی دانشجویان در حال تحصیل (جاری) دارد. دانشجویان ثبتنامی (58/0) و مخارج کل (88/0) بعنوان مهمترین نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی درآمداختصاصی موثرند و از طرفی دیگر در تخمین تابع تولید ترانسلوگ هیات علمی (24/0)، دانشجویان ثبت نامی (65/0) و کارکنان (32/0) بعنوان نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی فارغالتحصیلان موثرتر بودند. هیات علمی (18/0)، دانشجویان ثبت نامی (98/0) بعنوان نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی دانشجویان در حال تحصیل (جاری) موثرتر بودند. مخارج کل (88/0)، دانشجویان ثبت نامی (98/0) و کارکنان (84/0) بعنوان نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی درآمداختصاصی موثرتر بودند. یافتههای پژوهش در سال 94-1393 با تخمین تابع تولید کاب-داگلاس نشان داد که، دانشجویان ثبت نامی (77/0) و کارکنان (312/0) بعنوان مهمترین نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی فارغالتحصیلان موثرند. مخارج کل (75/0) بعنوان مهمترین نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی درآمداختصاصی موثرند.و از طرفی دیگر در تخمین تابع تولید ترانسلوگ دانشجویان ثبت نامی (98/0) و کارکنان (95/0) بعنوان نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی فارغالتحصیلان موثرتر بودند. مخارج کل (99/0) بعنوان نهادهها در تولید ستانده آموزشی یعنی درآمد اختصاصی موثرتر بودند.
Machine summary:
با توجه به اينکه در چند سال اخير دانشگاه هاي دولتي ايـران قسـمت اعظم منابع خود را صرف توليد آموزشي کردند، اين مقاله با در نظر گرفتن دانشـگاه هـاي دولتـي جـامع و صنعتي به عنوان واحدهاي توليدي و بررسي ارتباط عوامل انساني و مادي ٤٩ دانشگاه دولتي جامع و صنعتي کشور براي دوره زماني ١٣٩٤-١٣٩٣ و ٩٣-١٣٩٢، يک تابع توليـد آموزشـي را بـه روش حـداقل مربعـات معمولي (OLS) با دو روش توابع توليد (کاب -داگلاس و ترانسلوگ ) برآورد ميکند که در آن دانشجويان ثبت نامي، اساتيد، درآمد اختصاصي و کارکنان به عنوان نهاده هاست .
دانشجويان ثبت نامي (٠/٥٨) و مخارج کل (٠/٨٨) به عنوان مهم ترين نهاده ها در توليد ستانده آموزشي يعني درآمد اختصاصي مؤثرند و از طرفي ديگر در تخمـين تـابع توليـد ترانسـلوگ هيـأت علمـي (٠/٢٤)، دانشجويان ثبـت نـامي (٠/٦٥) و کارکنـان (٠/٣٢) بـه عنـوان نهـاده هـا در توليـد سـتانده آموزشـي يعنـي فارغ التحصيلان مؤثرتر بودند.
يافته هاي پژوهش در سال ٩٤-١٣٩٣ با تخمـين تـابع توليـد کـاب -داگـلاس نشـان داد کـه دانشجويان ثبت نامي (٠/٧٧) و کارکنان (٠/٣١٢) به عنوان مهم ترين نهاده ها در توليد ستانده آموزشي يعنـي فارغ التحصيلان مؤثرند.
يافته هاي تجربي تخمين تابع توليد کاب داگلاس الگوي (١) در الگوي زير تعداد کل فارغ التحصيلان به عنوان يکـي از سـتانده هـاي مهـم نظـام آمـوزش عـالي و رابطه آن با تعداد هيأت علمي، کارکنان و دانشجويان ثبت نامي به عنوان نهاده در توليـدات و فراينـد آموزشي در دانشگاه ها برآورد شده است (جدول ٤).