Abstract:
هدف پژوهش تدوین راهنمای طراحی منظر مهرانرود بر مبنای نظریه ترجیحات محیطی کاپلانها و با رویکرد طراحـی مـشارکتی میباشد. لبه مهرانرود مجاور بازار تاریخی تبریز بهدلیل رویکرد طراحی بدون مشارکت مردم، در حلقهای از فضاهای ناکارآمد احاطه گردیده است. مشارکت شهروندی نیازمند مداخله ترجیحات مردم در فرایند طراحی این منطقه اکولوژیکی از شهر میباشد. بدین منظور ابتدا کیفیتهای بصری طراحی شهری بر اساس متغیرهای کاپلانها دستهبندی شده و مبنای انتخاب تصاویر قرار گرفت. سپس با کاربرد تکنیک VPT تصاویر امتیازدهی شدند. جامعه آماری پژوهش، ساکنین، کسبه و عابرین محدوده مورد مطالعه بوده است. نمونهگیری به روش تصادفی ساده انجام گرفت و حجم نمونه طبق فرمول کوکران، 200 نفر تعیین شد. این مطالعه نشان میدهد که اولویت بصری شهروندان بیشتر متمایل به متغیرهای پیچیدگی و خوانایی است. اگرچه کیفیتهای مربوط به متغیرهای انسجام و رازآمیزی نیز باید در محیط حضور داشته باشند اما از اولویت پایینتری برخوردار میباشند. همچنین میان متغیرهای کاپلانها و کیفیتهای بصری معادل در طراحی شهری رابطه وجود دارد. میزان همبستگی میان متغیر انسجام و ریتم، پیچیدگی و تنوع، خوانایی و نفوذپذیری بصری، رازآمیزی و حرکتهای موجی بیش از سایر متغیرها در گروه مربوط به خود میباشد. نوآوری این پژوهش توجه همزمان به ابعاد غیرقابل تفکیک عینی و ذهنی در ارزیابی منظر بوده است.
The purpose of this research is to develop a landscape design guide for Mehranrood based on the theory of environmental preferences of Kaplans and with a participatory design approach. The edge of Mehranrood near the historical bazaar of Tabriz is surrounded by a circle of inefficient spaces due to the design approach without the participation of the people. Citizen participation requires the intervention of people's preferences in the design process of this ecological area of the city. For this purpose, first, the visual qualities of urban design were classified based on Kaplan variables and became the basis for selecting images. The images were then scored using the VPT technique. The statistical population of the study was residents, merchants and passers-by in the study area. Sampling was done by simple random method and the sample size was determined to be 200 according to the Cochran's formula. This study shows that citizens' visual preferences are more prone to variables of complexity and readability. Although qualities related to coherence and mystery variables must also be present in the environment, they have a lower priority. There is also a relationship between Kaplan's variables and equivalent visual qualities in urban design. The degree of correlation between the variables of coherence and rhythm, complexity and variety, readability and visual permeability, mystery and wave motions is more than other variables in their respective group. The innovation of this research has been the simultaneous attention to the inseparable dimensions of objective and subject in landscape evaluation.
Machine summary:
Assistant Professor Department of Urbanism, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran Received: 2019/10/20 Accepted: 2020/11/15 چکیده Abstract هدف پژوهش تدوین راهنمای طراحی منظر مهران رود بر مبنای نظریه The purpose of this research is to develop a landscape ترجیحات محیطی کاپلان ها و با رویکرد طراحـی مـشارکتی میباشد.
یکی از بهترین و کارآمدترین تکنیک های طراحی منظر فضاهای شهری با مشارکت مردمی، تکنیک ترجیح بصری (VPT) است که میزان ترجیحات کاربران فضاهای شهری را سنجیده و اولویت هایشان را برای مرحله اجرا مورد استفاده قرار میدهد.
پژوهش های متعددی نیز به تفکیک در هر دو حوزه و به ندرت با تلفیق آن ها صورت گرفته است اما پژوهشی که مبنای انتخاب تصاویر برای اولویت بندی توسط مردم متغیرهای اطلاعاتی کاپلان ها باشد انجام نیافته است .
ارزیابی منظر شهری با کاربست این تکنیک به عنوان یک رویکرد مردم محور از اعتمادپذیری بالایی برخوردار است لیکن نیاز به جمع بندی توسط متخصصین و ارائه راهبردهایی برای ارتقا کیفیت محیط دارد.
نتایج آزمون فرض همبستگی متغیر رازآمیزی با متغیرهای حرکت موجی، فضای تودرتو، تغییر سطح (رجوع شود به تصویر صفحه) بحث و نتیجه گیری این پژوهش با دغدغه ارائه راه حل برای صرف هزینه های کارآمد به منظور اصلاح کیفیت فضاهای شهری با مشارکت مردم سعی بر دستیابی به توسعه ای متعادل با لحاظ جمیع ابعاد دارد.
بدین منظور ابتدا کیفیت های بصری طراحی شهری بر اساس متغیرهای کاپلان ها دسته بندی شده و مبنای انتخاب تصاویر قرار گرفت .