Abstract:
هدف
پژوهش حاضر با هدف مقایسه فهرست نویسی توصیفی کتابهای فارسی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران در سالهای 1384 – 1388 و تعیین میزان انطباق آن با قوانین فهرست نویسی انگلوآمریکن انجام شده است.
روش پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی مقایسهای و تحلیل محتوا انجام گرفته است. محتوای اطلاعات کتابشناختی لوح-فشرده کتابشناسی ملی با اصل کتابها مقایسه و اطلاعات به دست آمده به وسیله سیاهه وارسی محقق ساخته گردآوری شد. جامعه پژوهش مرکب از 201144 پیشینه کتابشناختی بود که نمونهای شامل 1902 عنوان پیشینه کتاب شناختی از لوح فشرده کتابشناسی ملی با روش نمونهگیری تصادفی منظم استخراج شد تا میزان تطابق و کیفیت فهرست نویسی این پیشینهها با قواعد فهرست نویسی انگلوآمریکن، مورد بررسی قرار گیرد.
یافته ها
به طور کل فهرست نویسی توصیفی کتابهای فارسی جمعا در 82 درصد موارد صحیح عمل شده و در 18 درصد موارد صحیح عمل نشده است. در این میان ناحیه وضعیت نشر دارای بیشترین درصد صحت (3/96 درصد) و کمترین درصد خطا (7/3 درصد) و ناحیه یادداشتها دارای کمترین درصد صحت (85/59 درصد) و بیشترین درصد خطا (15/40 درصد) بوده است. از طرفی آزمون خی دو - با احتساب 90 درصد صحت و 10 درصد خطا - بیانگر این نکته است که میان میزان صحت فهرستنویسی در نواحی مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود دارد. به طوری که در ناحیه یادداشت به طور معن یداری کمتر از حد استاندارد و در وضعیت نشر بیشتر از حد استاندارد است. در سایر نواحی کیفیت صحت برابر با قواعد آنگلوآمریکن است.
نتیجه گیری
با توجه به محاسبات آماری میان میزان خطا در سالهای مورد مطالعه تفاوت معنی داری وجود ندارد. بر این اساس، میتوان نتیجه گرفت که کتابخانه ملی در انجام فهرست نویسی توصیفی کتابهای فارسی به طور نسبی دارای عملکرد مطلوبی بوده است.
Purpose
This study compared the descriptive cataloging of Persian books of the National Library of Iran in the years 2005-2009 and has been conducted to determine compliance with AACR2.
Methodology
Comparative survey method and content analysis used in this study. Content of the bibliographic information in National bibliography CD was comparison with books and data collected by the check list. The population of investigation includes 201144 bibliographic records that the sample includes 1902 bibliographic records.
Findings
Persian books descriptive cataloging, a total of 82% of cases has, correct operation, and 18% of cases, not performed correctly. There the Imprint area was highest accuracy (96/3%), lowest error (3/7%) and Note area was lowest percentage accuracy (59/85%) and highest percentage of errors (40/15%). However, χ2 test – counting 90% accuracy and 10% error- indicating the point that the degree of accuracy in the areas of cataloging, there are significant difference. So that in Note area, significantly is less than standard and in Imprint area is higher than the standard. In other areas accuracy quality is according to the Anglo-American rules. According to the statistical calculations, there is no significant difference in error rates between different years.
Conclusions
Accordingly, it can be concluded that descriptive cataloging of Persian book in National library, the relative performance of the ideal has been.
Machine summary:
اهمیت فهرستنویسی ، در امر اطلاع رسانی ، در همه کتابخانه ها، موجب انجام پژوهش های متعددی به منظور ارزیابی آن از جنبه های گوناگون شده است ، اما با توجه به پیشینه های ارائه شده در رابطه با پژوهش حاضر که در ایران در پایگاه های ایرانداک (IranDoc)، پرتال جامع علوم انسانی و magiran با کلید واژه فهرستنویسی کتاب های فارسی ، قواعد انگلوآمریکن و میزان انطباق و نیز در پایگاه های , Emerald ,Proquest Ebsco با کلید واژه های Anglo-American rules,Persian books cataloging انجام گرفت در اکثر پژوهش ها بیشتر به بررسی میزان همگونی فهرستنویسی دیگر کتابخانه ها با پیشینه های کتابشناسی ملی ایران و یا روابط کتابشناختی در فهرستنویسی کتابشناسی ملی ایران و میزان همگونی عناصر اطلاعاتی در فهرست های کتابشناسی ملی ایران پرداخته شده است و کمتر به بررسی و تجزیه و تحلیل این پیشینه ها از لحاظ مطابقت با قواعد و استانداردهای فهرستنویسی و مقایسه آن با اصل کتاب پرداخته اند.
وضعیت فهرستنویسی تحلیلی و رده بندی کتاب های عربی کتابخانه ملی ایران نیز در یک فاصله انتشاراتی توسط شعبانی ، محفوظی و سعادت (٢٠٠٩ ,Saadat ;Shabani; Mahfoozi ) مورد بررسی قرار گرفته و به این نتیجه رسیده اند که به طور کلی در ٨٣/٧٦ درصد موارد، صحیح عمل شده و در ١٦/٢٤ درصد موارد صحیح عمل نشده است .
سؤال نهم : قواعد فهرستنویسی انگلوآمریکن به چه میزان در پیشینه های کتابشناختی کتابخانه ملی رعایت شده است ؟ با بررسی ١٩٠٢ فهرست برگه کتاب های فارسی کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران از پایگاه کتابشناسی ملی (لوح فشرده ) در نواحی مختلف توصیف مشخص گردید که مطابق جدول ١٠، به طور کل در ٨٢ درصد موارد صحیح عمل شده و در ١٨ درصد موارد صحیح عمل نشده است .