Abstract:
در دهههای اخیر و با توجه به وخامت اوضاع محیط زیستی در سطح جهان، توجه به مسائل محیط زیستی و بومشناختی مورد توجه نظریهپردازان، برنامهریزان و طراحان شهری قرار گرفته است. متخصصان مکان شهری نیز از این قاعده مستثنی نبودهاند. پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی مفهومی برای تبیین ارتباط بین نظریه مکان شهری و بومشناسی سیمای سرزمین و سپس تبدیل این مدل به الگو انجام شده است. در الگوی ارائه شده در این پژوهش با بهرهگیری از رویکردهای بومشناسی سیمای سرزمین، ایجاد مکان شهری با تعیین جایگاه مولفههای دخیل در آن انجام گرفته است. الگوی ارائه شده، تحت عنوان الگوی مکان بومشناختی، دارای چهار مولفه کالبدی، فعالیتی، معنایی و بومشناختی میباشد. برای هر مولفه تعدادی معیار تعیین شده است که در کل شامل دوازده معیار میباشد. این معیارها عبارتند از: بومشناسی سیمای سرزمین، دسترسی، مقیاس انسانی، خوانایی، انعطافپذیری، زیبایی بصری، آسایش محیطی، امنیت و ایمنی، فعالیتپذیری، توجه به اقتصاد، غنای حسی و هویت. دریاچه شهدای خلیج فارس به عنوان نمونه موردی پژوهش انتخاب گردیده و میزان انطباق آنها با الگوی مکان بومشناختی به روش ANP بررسی شده است. نتیجه بررسیها نشانگر میزان انطباق زیاد آن در حال حاضر، با الگوی ارائه شده میباشد ولی با توجه به اهمیت روند تغییرات در اصول بوم شناسی سیمای سرزمین، اصلاح روندهای بومشناختی به منظور عدم کاهش کیفیت این مکان شهری توصیه میگردد. اهداف پژوهش: تبیین الگو در شناسایی روند ایجاد مکان شهری با رعایت اصول بومشناسی سیمای سرزمین. ارائه مدل مفهومی در تبیین ارتباط بین نظریه مکان شهری و بومشناسی سیمای سرزمین. سوالات پژوهش: چگونه میتوان الگویی برای ایجاد مکان شهری با در نظر گرفتن اصول بومشناسی سیمای سرزمین ارائه کرد؟ راهکارهای ایجاد تعامل بین مباحث مربوط به ایجاد مکان شهری و بومشناسی سیمای سرزمین چیست؟
In recent decades, due to the deterioration of environmental conditions worldwide, attention has been given to environmental and ecological issues by theorists, planners and urban designers. Urban Place experts are no exception. The aim of this study was to provide a conceptual model to explain the relationship between urban place theory and landscape ecology and then turn this model into a pattern. In the pattern presented in this research, using the landscape ecology approaches, the creation of an urban place has been done by determining the position of the components involved in it. The model presented in this study as Eco Place Pattern has four Physical, Activity, Meaning and Ecological components. There are a number of criteria for each component, which include twelve criteria. These criteria include: Landscape Ecology, Accessibility, Human Scale, Readability, Flexibility, Visual Beauty, Environmental Comfort, Security and Safety, Activity, Attention to Economics, Sensational Richness and Identity. The Shohada-ye Khalij-e Fars Lake was selected as case study and it compliance with the Eco Place pattern was investigated by ANP method. The results of the studies show the extent of it high compliance with the proposed model, but due to the importance of changes in the landscape ecology principles, modification of ecological trends in order not to reduce the quality of these urban places is recommended.