Abstract:
در اسلام زن علاوه بر مسئولیت ادارهی خانه و تربیت فرزندان که از مهمترین وظایف
او است در بسیاری از مسئولیتهای اجتماعی با مردان شریک است و ایفای نقش می
کند. انجام این وظایف خواه و ناخواه او را از حصار خانه به صحنه های اجتماعی می
کشاند. این نه تنها با حفظ حجاب و عفاف که وظیفه دیگر اوست منافات ندارد، بلکه
او را در انجام بهتر مسئولیتهای اجتماعی یاری می کند. بله، آنچه منافات دارد
وجوب خانه نشینی زن است که ابدا اسلام آن را نخواسته است . در این مقاله روشن
خواهد شد، آیا زن از تصدّی مقام «افتاء» ممنوع شده است یا خیر؟ و فقها چه
دلایلی را ارئه کرده اند؟ تحلیل و بررسی آراء و نظریات بیانگر موضوع می باشد. در
در مورد«افتاء» و مفتیه بودن زنان اختلاف نظر بین فقهاء وجود دارد و غالب آنان
ذکورت را یکی از شروط«افتاء» بر شمرده اند، جز این که مفتیه بودن زنان بر زنان
پس از رسیدن به درجۀ اجتهاد بلا اشکال است،اما «افتاء» آنها بر عموم مردم اعم از
مردان و زنان با استنادات و استدلالات قرآنی و روائی محلّ تامّل است.
Machine summary:
آيا (( افتاء)) همانند اکثر تکاليف و احکام اسلامي، زن و مرد در انجام آن يکسانند ؟ يا اختصاص به مردان دارد و اگر زني به مقام اجتهاد و استنباط نائل شد و اهل نظر در مسائل اسلامي شد نظريه اش تنها براي خودش اعتبار دارد و نمي تواند به عنوان مفتي و مرجع تقليد براي ديگران فتوا بدهد ، يا اينکه بر زنان لازم نيست خود را به زحمت اندازند و مدارج عالي اجتهاد را طي کنند تا به منصب افتاء دست يابند، ولي اگر زني اين زحمت را بر خود روا داشت و توانايي اجتهاد و استنباط احکام اسلامي را پيدا کرد، فتوا و نظريه اش نه تنها براي خود که براي ديگران نيز اعتبار دارد.
براساس اين روايات ، وقتي زني نتواند در يکي از موضوعات دين ، آن هم براي جمع محدود پيشوايي کند ، چگونه مجاز خواهد بود در تمامي مسائل دين مقتدا و راهبر آنان گردد؟ وقتي مردم نتوانند در برخي از افعال نمازشان از زن تبعيت نمايند، چگونه مي توانند در تمام امور دين خود پيرو او باشند؟ پاسخ جايگاه بلند نماز در بين عبادت هاي اسلامي ، مانع آن است که عبادتي را با او از نظر مقدمات و شرايط مقايسه نمود ، تا چه رسد به وظايف غير عبادي ؛ مانند: افتاء و مرجعيت .