Abstract:
پویاییهای ژئوپلیتیکی در خلیج فارس همواره امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در طی چند دهه اخیر از خویش متاثر نموده است. از جمله این پویاییها میتوان به افرایش تنش و رقابت میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران بر سر حوزه نفوذ، گسترش حضور ایالات متحده در خلیج فارس در قالب تاسیس پایگاههای نظامی و دریایی، و در نهایت، افزایش تعاملات اعضای شورای همکاری خلیج فارس با اسرائیل اشاره کرد. با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با یک رویکرد جامع بدنبال بررسی چگونگی تاثیر گذاری پویاییهای منطقهای در خلیچ فارس بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا، این پژوهش بدنبال پاسخگویی به این سوال محوری است که، تحولات ژئوپلیتیکی کشورهای جنوبی خلیج فارس با محوریت عربستان سعودی چه تاثیری بر امنیت ملی ایران داشته است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد، عوامل ژئوپولیتیک خلیج فارس به تنهایی عامل ایجاد ناامنی و تنش نیست، اما وقتی با عوامل دیگر همراه شود، میتوانند تنش زا گردد. از آنجا کـه عوامـل جغرافیایی و ژئوپلیتیک به صورت تدریجی شـکل گرفتـه انـد، از این رو تاثیر نسبتا پایداری از خود برجای میگذارند. شرایط ژئوپولیتیک منطقه و کشورهای آن به نحوی است که بـی ثبـاتی در هر یک از کشورهافراتـر از مرزهـایشان اثـرگذار است. لذا حل این مناقشات طولانی و دستیابی به تعادل امری اجتناب ناپذبر است. ایران و عربستان با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی خود مهمترین بازیگران منطقه هستند که به نوعی رقیب هم به حساب میآیند. خروج معنی دار آمریکا از برجام، و بازگشت احتمالیاش به برجام منجر به رقابت جدی تر خواهد شد. خلیج فارس مانند هر منطقهای نیازمند ثبات و امنیت است و امنیت آن را باید صرفا در خود منطقه جستجو نمود. همگرایی و تعاملات دو یا چند جانبه منطقهای به عنوان راه حلی برای نزدیکی کشورها و ثبات دائمی آنها باید مورد توجه قرارگیرد. «امنیت جمعی» تنها راهبرد موثربرای تضمین امنیت کشورهای منطقه پیشنهاد میگردد،
Geopolitical visas in the Persian Gulf have always affected the national security of the Islamic Republic of Iran in recent decades. These dynamics include escalating tensions and rivalries between Saudi Arabia and the Islamic Republic of Iran over spheres of influence, expanding the US presence in the Persian Gulf through the establishment of military and naval bases, and, ultimately, increasing interactions between Gulf Cooperation Council members. Persia pointed to Israel. Due to the importance of this issue, this study seeks to investigate how regional dynamics in the Persian Gulf affect the national security of the Islamic Republic of Iran with a comprehensive approach. In this regard, this study seeks to answer the central question: What effect has the geopolitical developments in the southern countries of the Persian Gulf, centered on Saudi Arabia, had on Iran's national security? Findings show that the geopolitical factors of the Persian Gulf alone are not the cause of insecurity and stress, but when combined with other factors, they can be stressful. As geographical and geopolitical factors are gradually formed, they have a relatively stable effect. The geopolitical conditions of the region and its countries are such that instability in each country exceeds their borders. These long conflicts and the achievement of balance are inevitable.