Abstract:
شمول قاعده حفظ نظام بر حفظ کیان اسلام از مسلمات فقه امامیه است. در این میان، امام نه تنها حفظ نظام سیاسی حکومت اسلامی را داخل در قلمرو حفظ کیان اسلام برشمردهاند، بلکه در حمایت از استقلال اقتصادی به قاعده حفظ نظام نیز تمسک جستهاند. هدف از این تحقیق، در گام اول تبیین چرایی توسعه قاعده حفظ نظام از حفظ کیان اسلام به حفظ نظام سیاسی حکومت اسلامی و در گام دوم، تعیین مبانی توجیهی کاربست قاعده حفظ نظام سیاسی در حمایت از استقلال اقتصادی از منظرامام (ره) میباشد. نتایج این تحقیق بر این پایه استوار است که امام افزون بر ارائه براهین عقلی – کلامی در لوای مبانی مصلحت، وجوب مقدمه واجب، تقدیم اهم بر مهم، بر دخول مفهوم حفظ نظام سیاسی حکومت اسلامی در دایره مفهومی حفظ کیان اسلام مبادرت کرده اند. از دیگر سوی میتوان قواعد فقهی نفی سبیل، حرمت تقویت کفار و لاضرر را بعنوان مبانی توجیهی کاربست قاعده حفظ نظام سیاسی در حمایت از استقلال اقتصادی از منظر امام به شمار آورد این تحقیق از لحاظ هدف بنیادی –کاربردی، از حیث روش، توصیفی –تحلیلی و منابع آن کتابخانهای است.
The inclusion of the rule of maintaining order in preserving the unity of Islam is one of the precepts of Imami jurisprudence. In the meantime, the Imam has not only considered the preservation of the political system of the Islamic government within the realm of the preservation of the unity of Islam, but has also relied on the rule of preservation of the system in support of economic independence. The purpose of this study is to explain in the first step why the rule of maintaining order from preserving the unity of Islam to maintaining the political system of the Islamic government and in the second step, to determine the justification for applying the rule of maintaining political order in supporting economic independence from Imam's perspective. The results of this research are based on the fact that Imam, in addition to presenting rational-theological arguments in the light of the principles of expediency, the necessity of the obligatory introduction, and the presentation of the important over the important, have entered the concept of maintaining the political system of the Islamic government. On the other hand, the jurisprudential rules of denying the mustache, the sanctity of strengthening the infidels and the harmless can be used as justification bases for applying the rule of maintaining order .
Machine summary:
از دیگر سوی میتوان قواعد فقهی نفـی سـبیل ، حرمـت تقویـت کفار و لاضرر را بعنوان مبانی توجیهی کاربست قاعده حفظ نظام سیاسی در حمایت از اسـتقلال اقتصـادی از منظر امام به شمار آورد این تحقیق از لحاظ هدف بنیادی –کـاربردی، از حیـث روش ، توصـیفی –تحلیلـی و منابع آن کتابخانه ای است .
در این میان ، امام (ره )از یک سوی حفظ نظام سیاسـی حکومـت اسـلامی را داخـل در قلمرو حفظ کیان اسلام برشمرده اند و از دیگر سوی بدلیل اینکه ایشـان اعتقـاد داشـتند کـه اسـتقلال اقتصادی یکی از مولفه های مهم و حیاتی پیشرفت و قدرت حکومـت اسـالمی و رمـز موجودیـت و استمرار نظام سیاسی حکومت اسلامی است در حمایت از استقلال اقتصـادی بـه قاعـده حفـظ نظـام سیاسی تمسک جسته اند.
البتـه بـه صـورت جسته و گریخته رگه هایی از توجه به مقوله استقلال اقتصادی در پرتو قاعـده حفـظ نظـام را میتـوان دید که با رویکرد نگارنده در این اثر تفاوت دارد: الف -محسن ملک افضلی اردکانی در کتاب قاعده حفظ نظام (١٣٩٧) ضمن پـذیرش شـمول قاعـده حفظ نظام بر نظام معیشتی، بازار وسوق مسلمین و کیـان اسـلام و نظـام سیاسـی حکومـت اسـلامی استقلال را از آثار قاعده حفظ نظام سیاسی تلقی کرده اند.
ج ١٠/ص ٤٠) استقلال اقتصادی نه تنها پیوندی عمیق با موجودیـت واسـتقلال سیاسـی حکومـت اسـلامی دارد بلکه شرط لازم استمرار موجودیت و استقلال سیاسـی نظـام اسـلامی اسـت ؛ از ایـن رو بـه جرئـت میتوان گفت که یکی از اهداف امام راحل از طرح قاعده حفظ نظام سیاسی، عموما حفـظ اسـتقلال و خصوصا استقلال اقتصادی جوامع و حکومت های اسلامی است .