Abstract:
از نگاه اسلام ، «امت » همچون یک «انسان » اولا از اهمیت والایی برخوردار است و ثانیا
آثار مترتب بر انسان ، از قبیل مرگ و حیات ، سعادت و شقاوت ، اعتدال و تجاوزگری و...
را دارا میباشد. از سوی دیگر وحدت و همدلی مطلوب اسلام است و از مسلمانان
میخواهد در ایجاد آن کوشش کرده و از هر گونه تفرقه و جدایی پرهیز کنند. در آیات و
روایات علاوه بر حکم عقل به تحسین ایجاد اتحاد و تقبیح تفرقه و جدایی، از برخی قواعد
فقهی مانند احترام مسلم نیز میتوان برای اثبات این مهم بهره گرفت . احکام عبادی اسلام
بر مبنای اجتماعی تشریع شده ، نماز مطلوب اسلام نماز جماعت است و پایان ماه روزه را
با برگذاری نماز عید فطر و شب های قدر را با حضور در احیا و شب زنده داری و حج را
گنگره عظیم وحدت و زکات را برای جلب ضعیفان و محافظت از فقرا جعل کرده است .
کسانی که با عدم حضورشان در جماعت مسلمانان ، سبب تضعیف آنان میشوند سرزنش
و تهدید کرده و آنان را منافق و فتنه جو و اهل عذاب و سعادت و شقاوت جامعه را در
اتحاد و سقوط آن و تسلط دشمن را در جدایی ملت های مسلمان دانسته است . وظیفه افراد
مسلمانان فراهم سازی مقدمات وحدت و از بین بردن موانع آن است . و حکومت را نیز
درگیر نموده و با بنا نهادن نهاد امر به معروف و نهی از منکر و نهاد حسبه و برخورد با
تفرقه گران اسباب وحدت امت را فراهم آورده است . در این مقاله به مبانی وحدت امت
اسلامی به ویژه از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره ) پرداخته شده است .
فی رویه الاسلام ، ف"الامه" مثل "انسان " یحظی -اولا- باهمیه کبیره، وثانیا، فالاثار المترتبه علی
الانسان ؛ من قبیل الموت والحیاه، السعاده والشقاوه، الاعتدال والعدوانیه، وغیرها... تترتب علی الامه ایضا.
من جهه اخری، فالوحده والاتحاد مطلوبان فی الاسلام ، حیث یرید من المسلمین ان یسعوا فی سبیل
تحقیقهما وان یتجنبوا جمیع انحاء التفرق والانفصال . وفی الایات والروایات ، مضافا الی حکم العقل
بتحسین ایجاد الاتحاد وتقبیح التفرقه والانفصال ، یمکننا لاثبات هذه المساله المهمه ان نستفید ایضا من
بعض القواعد الفقهیه؛ من قبیل احترام المسلم . لقد شرعت الاحکام العبادیه فی الاسلام علی الاساس
الاجتماعی؛ فالصلاه المطلوبه فی الاسلام هی صلاه الجماعه، کما جعلت نهایه شهر الصوم باقامه صلاه عید
الفطر، واحیاء لیالی القدر بالحضور فی الاحیاء والاستیقاظ تمام اللیل ، وکذلک جعل الحج ذلک الموتمر
العظیم للوحده، وجعلت الزکاه لجلب الضعفاء والاهتمام بالفقراء. وقد القی اللوم والتهدید علی الذین
یتسببون فی تضعیف المسلمین من خلال عدم حضورهم فی جماعتهم ، بل اعتبروا منافقین وفتنویین ومن
اهل العذاب . وقد عدت سعاده المجتمع وشقاوه فی اتحاده وسقوطه ، کما ان هیمنه العدو تکون فی تفرق
الامم المسلمه. ان تکلیف الافراد المسلمین هو اعداد مقدمات الوحده وازاله موانعها، والحکومه کذلک
مکلفه، فمن خلال اقامتها لموسسه الامر بالمعروف والنهی عن المنکر وموسسه الحسبه، ومن خلال مواجهه
الفتنویین تقوم باعداد اسباب وحده الامه. وقد تناولنا فی هذه المقاله اسس وحده الامه الاسلامیه،
وبخاصه فی رویه الامام الخمینی (قده ).
Machine summary:
در اول آيه از امر «اعتصموا» که ظهور در وجوب دارد و نهي «و لا تتفرقـوا» کـه ظهـور در حرمت دارد، استفاده شده است ، در مقصود از اعتصام به حبل الله ، دو قول مطرح شـده اسـت : 30 ابوسعيد خدري از رسول خدا(ص ) نقل کرده کـه آن را کتـاب خـدا معرفـي نمـوده اسـت از مفسران متقدم مانند عبدالله بن مسعود و قتاده و سدي نيز همين ديدگاه را دارند ولي ابن زيد آن را به دين اسلام تفسير ميکند (طوسي، بيتا، ٢: ٥٤).
در مجامع روايي اهل سنت نيز رواياتي ديده ميشود که مستند قاعده احترام مسلم اسـت مباني وحدت امت اسلامي از منظر پس اين قاعد به عنوان اصلي غير قابل انکار نزد شيعه و سني جايگاهي محکـم ، متقنـي را بـه فقه حکومتي خود اختصاص داده است .
پيامبر اکرم (ص ) حتي با منافقيني که اظهار اسلام نموده بودند مانند مسلمانان رفتار ميکرد و از قتل و کشتن آن ها ممانعت ميکرد، آن چنان که در تاريخ شواهد و نمونه هاي بسـياري بـراي اين امر وجود دارد که به يک نمونه اشاره ميکنيم عبدالله بن عدي انصاري» ميگويـد: «مـردي خدمت پيامبر اکرم صلي الله عليه و اله آمد و در حاليکه حضرت بين مردم نشسـته بـود، از او 36 خواست تا چيزي را مخفيانه به او بگويد، او در گوش حضرت درباره کشتن مردي از منـافقين سخن گفت ، پيامبر(ص ) صداي خود را بلند کرده و فرمود: آيا او شهادت بـه وحـدانيت خـدا نمي دهد؟ گفت : آري، اي رسول خدا ولي شهادتش پذيرفته نيست .