Abstract:
ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی دین اسلام و ﺑﺎورﻫﺎی ﺑﻨﻴﺎدی ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن، ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ دین اسلام در بیان آنچه که مکلفین به آن احتیاج دارند تا قیام قیامت از نظر علم و عمل اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻔﺴﺮان و ﻗﺮآن ﭘﮋوﻫﺎن از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺑﻮده اﺳﺖ. آیات بسیاری از قرآن از جمله آیات فطرت، تصدیق، صدق و عدل به مسئله جامعیت دین اسلام نسبت به ادیان و شریعتهای دیگر الهی میپردازد. در این مقاله به روش کتابخانه-ای، تحلیلی و مقایسهای به بررسی دیدگاه مفسرانی از شیعه چون طبرسی، علامه طباطبائی و جوادی آملی و مفسرانی از اهل سنت چون طبرانی و فخررازی در خصوص این آیات پرداخته و نظراتشان مورد تفقد قرار گرفته است. چنان که در تفسیر آیه مهیمن (آیه 48 سوره مائده) نظرات مختلفی از جمله برتری و حاکمیت دین اسلام، امانتدار بودن قرآن، عدم تحریف قرآن و زنده کردن دیگر ادیان ارائه کردهاند؛ در آیه فطرت (آیه 30 سوره روم) نظراتی چون کاملتر بودن قرآن، همسو با فطرت بودن، دین استوار و بدون انحراف بودن قرآن؛ و در آیه صدق و عدل (آیه 115 سوره انعام) نظراتی مانند کمال دین، تغییر ناپذیری دین، ظهور دعوت اسلامی، و واجب شدن قول پروردگار مداقه شده است؛ با تامل در نظرات مفسران فهمیده میشود همه نظرات بر برتری و جامع بودن اسلام بر دیگر ادیان تاکید دارند.
From the religion of Islam and the religion of Islam, The religion of Islam in expressing what the obligees need until the resurrection in terms of knowledge and practice Many verses of the Qur'an, including the verses of nature, affirmation, truth and justice, address the issue of the comprehensiveness of the religion of Islam in relation to other religions and divine laws. In this article, through a library, analytical and comparative method, the views and opinions of commentators from Shiites such as Tabarsi, Allameh Tabatabai and Javadi Amoli and commentators from Sunnis such as Tabarani and Fakhr Razi have studied these verses, as in the interpretation of the verse Mahiman (verse 48 of Surah Ma'idah) has offered various views such as the superiority and rule of Islam, the trustworthiness of the Qur\'an, the non-distortion of the Qur'an and the revival of other religions; In the verse of nature (verse 30 of Surah Romans), opinions such as the completeness of the Qur\'an, being in line with nature, the religion being firm and the Qur'an being without deviation; And in the verse of truth and justice (verse 115 of Surah An'am), ideas such as the perfection of religion, the immutability of religion, the emergence of the Islamic call, and the obligation of the word of God are examined; By reflecting on the views of the commentators, it is clear that all views emphasize the superiority and comprehensiveness of Islam over other religions
Machine summary:
(ربانی گلپایگانی، 1421ق: 15 ـ 16) 3- بررسی آیات آیاتی که بر جاودانگى و جهانى بودن قرآن دلالت دارند که با کمک آنها مىتوان جامعیت دین اسلام را ثابت کرد، عبارتند از: 3-1- آیه مهیمن خداوند در این آیه میفرماید: وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْهِ فَاحْكُمْ بَيْنَهُمْ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ عَمَّا جاءَكَ مِنَ الْحَقِّ لِكُلٍّ جَعَلْنا مِنْكُمْ شِرْعَةً وَ مِنْهاجاً وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ لكِنْ لِيَبْلُوَكُمْ فِي ما آتاكُمْ فَاسْتَبِقُوا الْخَيْراتِ إِلَى اللَّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ (مائده/ 48)اين كتاب را هم كه به حق بر تو نازل كردهايم مصدق باقيمانده از كتابهاى قبلى و مسلط بر حفظ آنها است پس در بين مسلمانان طبق آنچه خدا نازل كرده حكم كن و پيروى هوا و هوس آنان تو را از دين حقى كه نزدت آمده باز ندارد، براى هر ملتى از شما انسانها، شريعتى قرار داديم و اگر خدا مىخواست همه شما را امتى واحد مىكرد- و در نتيجه يك شريعت براى همه ادوار تاريخ بشر تشريع مىكرد- و ليكن خواست تا شما امتها را با دينى كه براى هر فرد فردتان فرستاده بيازمايد، بنا بر اين به سوى خيرات از يكديگر سبقت بگيريد، كه باز گشت همه شما به سوى خدا است.
جمع بندی در تفسیر آیه مهیمن علامه طباطبائی و جوادی آملی معتقدند قرآن كريم كامل كننده دين است، بر ديگر كتابهاي آسماني هيمنه و برتري دارد یعنی تصدیق کننده کتابهای پیشین است، پس در كنار تصديق مطالب حق كتاب هاي آسماني پيشين، تحريفگري اهل كتاب را نيز افشا ميكند.
جمع بندی در تفسیر آیه فطرت از نظر علامه طباطبائی و جوادی آملی آنچه قرآن به سوى آن هدايت مىكند قويمتر از آن چيزي است كه ساير كتب و شرايع بدان هدايت مىكنند زیرا تمامى شرايعى كه بشر در زندگى خود بدان نيازمند است در اين دين آمده، و حتى يك عمل از اعمال فردى و اجتماعى بشر را بدون حكم نگذاشته است.