Abstract:
تحولات اخیر جامعه جهانی با توجه به بروز رسانه های ارتباط جمعی باعث به وجود آمدن و گسترش رسانه های جمعی و فضای مجازی و شبکه های اجتماعی شده است. به طور کلی فضای مجازی علاوه بر تاثیرات مثبتی که در ساده سازی ارتباطات مردمی دارد، دارای اثرات مخرب و تاثیرات منفی فراوانی است. تاثیرات نامحسوس و ناملموسی که در آمزشهای پنهان رسانه ای وجود دارد، در کنار بستر قوانین و نظام حقوقی ایران و همچنین وجود اختلافات خانوادگی توام با مشکلات اقتصادی باعث تشدید پدیده قتل های خانوادگی شده است. قتل های خانوادگی به سبب اینکه در نتیجه تنش و درگیری دو یا چند عضو خانواده به وجود می آید، ویران کننده این کانون می باشد. از منظر جرم شناسان، قتل های خانوادگی، علاوه بر تلف شدن قربانی، عوارض و عواقب سنگینی برجامعه، خانواده قربانی جرم و متهم می گذارد. سوال اساسی این اسـت کـه بر اساس روایت قـاتلان، چـه عـواملی وقـوع قتـل هـای خانوادگی را شکل داده است ؟ روایـت افـراد دخیـل در قتـل هـای خـانوادگی، از چرایـی و چگونگی وقوع این پدیده چیست ؟ بر اساس روایـت قاتلان، وقوع قتل های خانوادگی، چـه پیامدهایی به همراه دارد؟ پیشینۀ تحقیق مطالعات و پژوهش های متنوعی درزمینۀ بسترها، زمینه ها و عوامل وقوع قتل صـورت گرفتـه که عمدتا به توصیف این پدیده و نیز بررسی عوامـل و پیامـدهای آن پرداختـه انـد؛ همچنین ساختار نظام حقوقی ایران علاوه بر مزایا و اثرات مثبت حقوقی که در جامعه دارد، دارای خلاءهایی اساسی بوده است، به نحوی که این خلاءها زمینه به وجود آمدن جرایم بسیاری را رقم میزنند. نظریه ذهن محاسبه گر مجرمانه و عقلانیت کیفری جرمی بنتام توضیح دهنده علت ارتکاب جرایم در اثر وجود خلاءهای قانونی در ساختار حقوقی ایران بوده است. به طور کلی بیان میدارد که هر مجرم برای ارتکاب جرم، عواید ناشی از جرم را به همراه مجازاتها و دردهای در آینده مورد محاسبه عقلانی قرار داده و در نهایت تصمیم گیری میکند که جرم مورد نظر را انجام بدهد یا از آن منصرف گردد. بستری که ذهنیت مجرمانه در آن به محاسبه درد و لذت ناشی از جرم میپردازد، ساختار نظام حقوقی و قوانین کیفری کشور میباشند. بنا بر این نظریه، قوانین و مجازاتهای قانونی، نیمه دیگر این محاسبه گری و عقلانیت کیفری بوده و در به وجود آمدن و همچنین ممانعت از جرایم نقش به سزایی دارند. تدوین قوانین کیفری مناسب میتواند زمینه ارتکاب بسیاری از جرایم را از بین برده و یا فراهم نماید.
Machine summary:
اکنون میخواهیم این ذهنیت محاسبه گر و عقلانیت کیفری را با توجه به قوانین جزای کشور ایران در مورد قتلهای خانوادگی تحت تاثیر فضای مجازی مورد بررسی قرار داده و به این مهم پی بریم که علت بسیاری از جرایم خشنی که در کشور ایران به وقوع میپیوندند، ریشه در دو موضوع عمده دارد که یکی فضای مجازی و دیگری رومینا اشرفی دختربچه 13 ساله تالشی بود که توسط پدر در حالی که خواب بود به قتل رسید.
با توجه به اینکه در مورد نظریه آقای بنتام، عموما پژوهشی که به زمینه های انتخاب عقلانی مجرمین پرداخته باشد، تاکنون وجود نداشته است، همچنین با توجه به اینکه فضای مجازی و رسانه های جمعی و شبکه های اجتماعی تاثیرات مخرب فراوانی در مورد ایجاد جرایم خشن درون خانواده شده و منجر به وقوع قتلهای خانوادگی میشوند، لذا این پژوهش دارای اهمیت بوده و میتواند نگاهی جدید را عرصه قانون گذاری و اجرای قوانین و قانون گذاری در مورد فضای مجازی داشته باشد.
سوال اصلی این است که ؛ فضای مجازی و ساختار نظام حقوقی ایران چه اثراتی بر عقلانیت کیفری مجرم در جرم قتل خانوادگی داشته و در پیشگیری از جرم موثر میباشند ؟ بند سوم: فرضیه تحقیق به نظر میرسد فضای مجازی و ساختار نظام حقوقی کشور ایران و قوانین جزایی و کیفری آن، یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری با توجه به عقلانیت کیفری مجرم و ذهنیت محاسبه گر وی میباشند و این ساختار در ارتکاب جرایم خشن خانوادگی و قتل های خانوادگی و ممانعت از آنها نقش بسزایی دارد.