Abstract:
با افزایش جمعیت و سنگین شدن بار دستگاه قضایی و بالا رفتن هزینه مراجعه به محاکم برای افراد جامعه، دستگاه قضایی سعی در حل و فصل دعاوی از طریق راههای سنتی و کم هزینه کرده است. میانجیگری نهادی است که سابقه طولانی در رفع خصومت بین افراد داشته است. اما استفاده از میانجیگری منافع و مضراتی دارد که چنانچه هزینه میانجیگری کمتر از مراجعه به محاکم باشد، ترجیح طرفین دعوی به استفاده از این نهاد خواهد بود. اصولا نتیجه میانجیگری ایجاد مسئولیت برای بزهکار میباشد و این مسئولیت هرچند صورت کیفر قانونی از پیش تعیین شده ندارد اما کیفری است که با نظارت دولت اما توسط افراد غیردولتی نسبت به وضع موجود دعوی وضع میشود. کیفر در زمانهای مختلف کارکرد متفاوتی داشته است. گاه جنبه اقتدار گرا و در اختیار حکومتها بوده و گاه جنبه تامینی تربیتی و جهت حفظ افراد جامعه از رفتار بزهکار داشته است. این مقاله کوشش میکند نشان دهد که نتیجه میانجیگری در جوامع چه هدفی را دنبال میکند.
Machine summary:
اصولاً نتیجه میانجیگری ایجاد مسئولیت برای بزهکار میباشد و این مسئولیت هرچند صورت کیفر قانونی از پیش تعیین شده ندارد اما کیفری است که با نظارت دولت اما توسط افراد غیردولتی نسبت به وضع موجود دعوی وضع میشود.
متفکرین این دوره برای اعمال کیفر نظریات مختلفی ارائه نمودند که نظریات ایشان اصولاً به دو دسته تقسیم میشود: نظریه اول: «نظریه فلسفی- اخلاقی در رابطه با جرم و مجازات است(صفاری، 1394، ص 59)» متفکرینی هستند که اجرای مجازات را مساوی با عدالت میدانند.
اما سوال اصلی این مقاله این است که آیا میانجیگری زیر مجموعه نظریه اول قرار میگیرد یا دوم؟به عبارت دیگر آیا نتیجهای که از میانجیگری حاصل میشود بالذات مساوی با اجرای عدالت است و جنبه تنبیهی دارد یا کارکردی تأمینی تربیتی، اصلاحی و پیشگیرانه دارد؟ بخش اول: تاریخچه میانجیگری در تعریف میانجیگری در لغتنامه دهخدا آمده: «میانجیگری کردن ؛ میانجی شدن.
وقتی میانجیگری پایان یافت اگر عرفاً تعادلی بین شاکی، متهم و جامعه وضع شده باشد و دید طرفین دعوی از میانجیگری پیشانگر باشد میتوان آنرا زیر مجموعه نظریه فلسفی - اخلاقی دانست و قائل به عدالت مطلق بود و اگر دید میانجیگری نسبت به آینده و پسانگر باشد به گونهای که مسئولیتهای مرتکب به نوعی تأمینی - تربیتی اتخاذ شود میتوان گفت که میانجیگری در ادامه دیدگاه علمی-تجربی میباشد.
میانجیگری در جوامع محلی قبل از اینکه کارکرد جبران خسارت بین طرفین دعوی را داشته باشد هدف بقاء جامعه محلی را در نظر دارد.