Abstract:
یکی از نویسندگان حوزۀ کودک و نوجوان ایران، هوشنگ مرادی کرمانی است که بیش از دیگر نویسندگان به فرهنگ مردم در آثارش توجه آگاهانه داشته است. وی در بیشتر آثارش از انواع ادبیات عامه ازجمله اشعار عامه بهره گرفته است؛ بهگونهای که کاربرد اشعار عامه و طنز از ویژگیهای مهم سبک این نویسنده است و بازتاب این اشعار در هر کدام از داستانهای طنزآمیز وی نیز بهگونهای خاص است؛ با توجه به این امر در پژوهش حاضر بازنمایی اشعار عامه در شش اثر داستانی طنزآمیز هوشنگ مرادی کرمانی برمبنای نظریۀ تحلیل گفتمانی ون لیوون کانون توجه بوده و از روش توصیفی ـ تحلیلی برای بررسی و تحلیل استفاده شده است. دیدگاه ون لیوون برپایۀ بررسی کنشگران اجتماعی شکل گرفته است. وی مؤلفههای مختلفی را برای بررسی این کنشگران ارائه میدهد. در این جستار با توجه مؤلفههای حذف و ذکر مشخص شد کنشگران اصلی اشعار عامه در آثار داستانی طنز هوشنگ مرادی کرمانی، معمولاً ذکر میشوند و در بیشتر موارد روستاییان کنشگر فعال هستند و افرادی با اصالت شهری بیشتر نقش پذیرنده و منفعل را دارند. همچنین کودکان و نوجوانان نیز معمولاً در نقش پذیرنده و منفعل ظاهر میشوند. زنان در برخی موارد نقش منفعل و در برخی موارد نقش فعال را بر دوش میکشند. مؤلفۀ تشخصزدایی و تشخصبخشی و تعیین ماهیت نیز در بازنمایی کنشگران اشعار عامه دیده میشود که تأکید نویسنده بر نقش روستاییان در حفظ اشعار عامه را نشان میدهد.
Using various types of folk literature, including folk poems is the main feature of Houshang Moradi Kermani 's works, as the use of folk poems and satire are some of the important aspects of the author's style. Accordingly, in the present study, the representation of Kermani's folk poems is analyzed based on Van Leeuwen's theory of discourse analysis in six satirical fiction works. A descriptive-analytical method has been used for the study. Van Leeuwen's view is based on a study of social agents. According to exclusion and inclusion components of this article, it was found that the main agents of folk poems in Houshang Moradi Kermani's satirical fictions are usually mentioned and in most cases, the villagers are active agents. People with more urban origin besides children and adolescents often have more passive roles. In some cases, women play a passive role while in other cases an active one. The use of impersonalization, personalization, and determination components are also observed in the imagination of folk poem which determine the author's emphasis on the role of villagers in preserving folk poems.
Machine summary:
تحليل گفتماني بازنمايي اشعار عامه در داستان هاي طنزآميز هوشنگ مرادي کرماني حسن ذوالفقاري *١، فاطمه داشن ٢، نجمه دري ٣، ناصر نيکوبخت 4 (دريافت : ١٤٠٠/٠٤/١٢ پذيرش : ١٤٠٠/٠٤/٢٩) چکيده يکي از نويسندگان حوزة کودک و نوجوان ايران ، هوشنگ مـرادي کرمـاني اسـت کـه بـيش از ديگر نويسندگان به فرهنگ مردم در آثارش توجه آگاهانه داشته است .
٧٨)، بـه گونـه اي کـه طنـز و اشعار عامه به منزلۀ دو ويژگي اصلي سبک اين نويسنده شناخته شده اسـت و در برخـي موارد، اين اشعار در خدمت طنزآفريني نيز قرار گرفته اند؛ بنـابراين پـژوهش حاضـر بـا استفاده از الگوي تحليل گفتمان انتقادي ون ليوون تلاش دارد به اين پرسش پاسخ دهد، بازنمايي اشعار عامه در داستان هاي طنزآميزي که هوشنگ مرادي کرمـاني از دهـۀ ١٣٦٠ تا دهۀ ١٣٨٠ نگاشته است ، چگونه است .
٣. روش پژوهش در ايـن پـژوهش ، ابتـدا اشـعار عامـه در شـش اثـر داسـتاني طنزآميـز خمـره ، تنـور و داستان هاي ديگر، مهمان مامان ، لبخند انار، مثل ماه شب چهارده و نازبـالش از هوشـنگ مرادي کرماني، جمع آوري شده و براساس الگوي تحليل گفتمان انتقادي ون ليـوون ، بـا توجه به کنشگران آن در داستان بررسـي و تحليـل شـده اسـت .
١٣٥) اگر کنشگران اشعار عامه ، راويان و بهره مندان آن در داستان ، مدنظر باشد، در داسـتان خمره با شيوه هاي مختلف ذکر ميشوند؛ در جايي از داسـتان ، قصـۀ عاميانـه اي تعريـف ميشود و لابه لاي اين قصه ، اشعار عامه نيز از زبان يکي از شخصـيت هـاي قصـه يعنـي شغال نقل شده است ، در نتيجه شغال نقش فعال دارد: شغال ، توي تاريکي با شنيدن صداي انجيرها خوشحال مـيرود سراغشـان .