Abstract:
دعای باران و مراسم مشابه از دیرباز در فرهنگ مناطق خشک و نیمهخشک رایج بوده؛ با این وجود کمتر مورد مطالعة علمی قرار گرفته است. هدف از این مقاله بررسی دعای باران در چهارچوب مطالعات جهانی دعاشناسی است. به این منظور ابتدا ادبیات مطالعات دعاشناسی شناسایی و فرادادههای مناسب از سامانه اسکوپوس طی سه مرحله استخراج شد. در مرحلة اول و دوم با استفاده از نرمافزار وی او اس ویوور نقشههای شبکة همنویسندگی و همرخدادی کلمات کلیدی برای مقالات علمی و مروری نمایه شده از سال 2000 تا 2021 ترسیم شد. در مرحلة سوم، مقالات منتشرشده در موضوع دعای باران (12 مقاله)، جستجو و مورد مطالعه قرار گرفت. یافتهها نشان داد که مطالعات دعاشناسی در ابتدای هزارة سوم شاهد رشد فزاینده است. شبکههای علمی متعددی (160 خوشه) در این زمینه فعالیت دارند که بزرگترین آنها مشتمل بر 24 نویسنده است. شبکة هم-رخدادی کلمات کلیدی آشکار کرد که مطالعات دعاشناسی در پنج خوشة متفاوت شامل روانشناسی، علوم اجتماعی، پزشکی، رواندرمانی و استرس و افسردگی متمرکز است. در نهایت، پیشنهاد میگردد که دانش بومی مستتر در مراسم دعای باران با دانش نوین ترکیب شده و برای افزایش تابآوری جوامع محلی در مقابله با پیامدهای تغییر اقلیم نظیر خشک سالی تعریف و اجرا شود.
The prayer-for-rain is part of arid and semi-arid culture. However, it is not been researched scientifically. The main purpose of this study was to map the place of prayer for rain in the mainstream science of prayer. At first, the prayer research metadata were extracted from the Scopus site. Using the Vos Viewer software, the networks of co-authorship and keyword co-occurrence of scientific articles on praying research from 2000-2021 were illustrated. Later, the prayer for rain research papers were surveyed (N=12). Results indicated that the publications on the praying research has been increasing in the third millennia. Many scientific networks were active in this field where the biggest network included 24 scientists. The keyword co-occurrence network revealed 5 clusters of praying research schools including psychology, social sciences, medicine, psychotherapy, and stress/depression. Finally, it is suggested that the indigenous knowledge engraved in the prayer for rain traditions be identified and mixed with the scientific knowledge of water management to help increase the resiliency of local communities against climate change including flood and drought.
Machine summary:
مروري بر نقشۀ دانش مطالعات دعاشناسي با تأکيد بر نقش دعاي باران در مقابله با تغيير اقليم مهرداد پويا١ تاريخ دريافت : ١٤٠٠/١١/٢ تاريخ پذيرش: ١٤٠٠/١٢/٠٨ چکيده دعاي باران و مراسم مشابه از ديرباز در فرهنگ مناطق خشک و نيمه خشک رايج بوده؛ با اين وجود کمتر مورد مطالعۀ علمي قرار گرفته است .
در مرحلۀ اول و دوم با استفاده از نرمافزار وي او اس ويوور نقشه هاي شبکۀ هم نويسندگي و هم رخدادي کلمات کليدي براي مقالات علمي و مروري نمايه شده از سال ٢٠٠٠ تا ٢٠٢١ ترسيم شد.
در مرحلۀ دوم، فرادادههاي مرتبط با ٢٠٤٨ سند علمي شامل مقالات (پژوهشي و مروري) مرتبط با موضوع به زبان انگليسي و نمايه شده از سال ٢٠٠٠ تا آخر سال ٢٠٢١ دريافت و بر اساس آن نقشه هاي دانشي شامل نقشۀ هم نويسندگي و هم رخدادي کلمات کليدي تدوين شد.
روند مطالعات دعاشناسي براساس دادههاي اسکوپوس از ٢٠٠٠ تا ٢٠٢١ همانطور که در شکل ٧ ملاحظه مي شود، انتشار مقالات علمي و مروري از ابتداي هزاره، شاهد فراز و نشيب هاي بسياري بوده است که بررسي علت آنها موضوع اين نوشتار نيست .
12 Şimşek 13 Ekici دعاي باران در مقالات علمي موجود به عنوان ابزاري براي ملت سازي و کم کردن و مديريت آسيب هاي ناشي از وقايع طبيعي از جمله خشک سالي از ديرباز مورد استفاده بوده است که بيشتر نقش اجتماعي دارد و باعث افزايش سرمايۀ اجتماعي در هنگام بروز بحران در جوامع ميشود.