Abstract:
با نگاهی به آموزه های اسلام به این نکته پی میبریم که دین اسلام توجه ویژه ای به علم آموزی دارد و
انسانها را به تعلیم و تعلم فراخوانده است. امام علی (علیه السلام) در جاهای مختلفی از نهج البلاغه تاکید
زیادی به کسب علم و دانش دارد و آموختن علوم مفید و سودمند را مقدمه ای برای عمل و در مسیر رشد و
کمال قرار گرفتن، عنوان نموده است. پژوهش حاضر براساس منابع کتاب خانه ای، به بررسی کیفی و به
روش توصیفی تحلیلی انجام شده و هدف آن پیدا کردن رابطه علم و عمل در رشد و تعالی فرد و جامعه از
دیدگاه نهج البلاغه است. برای تحقق اهداف پژوهش سه سوال تدوین شده و با بررسی و تحلیل در
تفسیرهای موجود در پی جوابی برای سوالات پژوهشی پرداخته شده است. امیرالمژمنین (علیه السلام)
آموختن دانشی را مورد تاکید قرار میدهد که تحصیل و نتیجه آن برای فرد و اجتماع سودمند و آموختن
آن علم، با عمل نیز همراه باشد، در غیر این صورت علم بدون عمل و عمل بدون علم، نه تنها برای انسان
سودی ندارد، بلکه چیزی جز خسارت و زیان نیست. در واقع داشتن علم مسئولیت آفرین است، و در
صورت عمل نکردن به علم، موجب دوری انسان از خداوند شده و او را مستوجب عذاب و نقاب میکند.
Machine summary:
امام علي (عليه السلام ) در جاهاي مختلفي از نهج البلاغه تأکيد زيادي به کسب علم و دانش دارد و آموختن علوم مفيد و سودمند را مقدمه اي براي عمل و در مسير رشد و کمال قرار گرفتن ، عنوان نموده است .
با توجه به فراواني زياد توصيه هاي کسب علم و دانش در نهج البلاغه ، مسأله پژوهش پيش رو اين است که ضرورت رابطه بين علم و عمل چيست و انسان چگونه ميتواند از آن براي رشد و تعالي خود استفاده کند؟ به همين منظور و براي پيدا کردن پاسخي براي اين مسأله ، پژوهش گر به مطالعه و بررسي دقيق سخنان و فرمايشات امام علي (عليه السلام ) در نهج البلاغه پرداخته است تا از منظر امام اول شيعيان ، علمي که ميتواند انسان را به سعادت و کمال برساند مشخص شود و شيوه به سعادت رسيدن توسط آن علم نيز مورد بررسي قرار ميگيرد.
مکارم شيرازي (جلد ١٤ ص ٧١٣) براي حکمت ٣٣٨ نهج البلاغه تفسيرهاي مختلفي را ذکر ميکند: «منظور از علم مطبوع ، دانش هاي غريزي و وجدانيات است که انسان از آغاز با الهام الهي در درون جان خود دارد و يا شايد همان بديهياتي باشد که هر کسي بدون استدلال آن ها را ميپذيرد؛ از طرفي علم مسموع علمي است که از طريق شنيدن از دانشمندان و صاحبان تجربه و آگاهي به دست ميآيد و اگر اين دسته از علوم با علوم فطري انسان هماهنگ نباشد، نه تنها موجب هدايت نميشود؛ بلکه گاه موجب گمراهي است .