Abstract:
مجازات نفی یکی از چهار مجازات در نظر گرفته شده برای محارب است؛ اما نسبت به مدت زمان نفی در میان فقیهان اختلاف است و نظریههای مختلفی همچون تا پایان حیات، تا زمان توبه، یکسال، حداقل یک سال و حداکثر هنگام توبه نسبت به مدت زمان نفی مطرح شده است. جستار حاضر در صدد یافتن نظریه برتر، با مراجعه به منابع اسلامی و متون فقهی به روش تحلیلی و اجتهادی به مطالعه ادله هر کدام از چهار نظریه پرداخته و ادله هیچیک از این نظریات را کافی نیافته است و در نهایت با تمسک به ادله خاص همچون صحیحه برید بن معاویه و ادله عام همچون معتبره حفص بن غیاث، معتقد است تعیین مدت زمان نفی در اختیار حاکم بوده و وی با در نظر گرفتن شرایط، مدت زمان نفی را مشخص خواهد کرد.
Nafy-e balad[1] Punishment is one of the four punishments intended for muhareb[2]; However, there is a difference of opinion among foqaha (Islamic Jurists) regarding the duration of nafy-e balad, and thus various theories have been proposed regarding this duration, such as until the end of life, until the time of repentance, one year, and at least one year while continuing to the maximum time when repentance is performed. By referring to the Islamic sources and fiqhi texts in an analytical and ijtihadi method, and attempting to find the best theory among them, the present article studied the evidences of each of the four theories and found the evidences of none of these theories sufficient. Finally, resorting to specific evidences such as al-sahihah[3] of Barid ibn Mu'awiyah and general evidences such as the al-mu’tabarah[4] of Hafs ibn Ghias, the study suggests that determining the duration of nafy-e balad is at the disposal of hakem shar'[5], and considering the circumstances, he will determine its duration.
[1]. Deportion; banishment
[2]. Person convicted of muharaba
[3]. Authentic hadith narrated by a just trustworthy Twelver (a just Shia person)
[4]. Authentic hadith from documents/ references’ point of view
[5]. Sharia ruler
Machine summary:
) علی محمدی جورکویه استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی محسن کرانی سطح چهار حوزه و محقق مدرسه عالی فقه و علوم اسلامی چکیده مجازات نفی یکی از چهار مجازات در نظر گرفته شده برای محارب است؛ اما نسبت به مدت زمان نفی در میان فقیهان اختلاف است و نظریههای مختلفی همچون تا پایان حیات، تا زمان توبه، یکسال، حداقل یک سال و حداکثر هنگام توبه نسبت به مدت زمان نفی مطرح شده است.
(موسوی اردبیلی، ۱۴۲۷، ج 3، ص 634) هرچند صاحبان این دیدگاه کیفیت دلالت اطلاقی آیه شریفه را تبیین نکردهاند اما با توجه به اینکه خداوند متعال در آیه شریفه، نفی را مجازاتی از مجازاتهای محاربه شمرده و هیچ مدت زمانی برای آن بیان نکرده است؛ اطلاق نفی، اقتضای استمرار تبعید تا پایان عمر داشته و هرگاه بخواهد تبعید به اتمام برسد خطاب «ینفوا من الارض» مانع شده و باید نفی ادامه پیدا کند.
(اردبیلی، محمدبن احمد،1403، ج13، ص 295) از نظر دلالت نیز همانطور که شهید ثانی اشاره کردهاند موضوعیت داشتن توبه، خلاف ظاهر روایت بوده( شهید ثانی، ۱۴۱۳، ج 15، ص18) و دلالت جملۀ "فانه سیتوب" بر طریق بودن مدت یک سال برای توبه در حد اشعار بوده و به حد ظهور نمیرسد؛ زیرا امام علیه السلام مدت "نفی" را یک سال بیان میکنند و گویا توبه کردن را از لوازم یک سال "نفی" میدانند و توبه به عنوان حد "نفی" مطرح نشده است.