Abstract:
نظام کنترلهای داخلی، مبنای عملیات بانکداری سالم و ایمن است و مدیریت را در جهت حفظ منابع و منافع بانک یاری مینماید. از آنجا که بهبود عملکرد نظام کنترلهای داخلی، مستلزم شناخت وضعیت کنونی آن میباشد، در این تحقیق تلاش شد تا وضعیت موجود استقرار نظام کنترلهای داخلی در بانکهای ایران مورد ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور، در پرسشنامه طراحی شده از خبرگان خواسته شد تا وضعیت موجود شاخصهای اثرگذار در استقرار نظام کنترلهای داخلی بانکها را با در نظر گرفتن میزان اهمیت این شاخصها ارزیابی کنند. پاسخهای دریافتی با بهرهگیری از روشهای دلفی فازی، تحلیل شکاف فازی، تحلیل اهمیت- عملکرد و آزمون مقایسه زوجی، تجزیه و تحلیل شده است. طبق نظر خبرگان، وضعیت موجود همه شاخصهای اثرگذار در استقرار نظام کنترلهای داخلی بانکها نامطلوب ارزیابی شد. یافتههای حاصل از تحلیل شکاف فازی نیز بیانگر آن است که بجز 3 شاخص، بین وضعیت موجود (آنچه هست) و وضعیت مطلوب (آنچه که باید باشد) شاخصها شکاف معنادار وجود دارد. همچنین طبق یافتههای تحلیل اهمیت- عملکرد، از مجموع 119 شاخص مورد مطالعه، 113 شاخص علیرغم برخورداری از اهمیت بالا، عملکرد قابل قبولی ندارند. علاوه بر این، بر اساس نتایج آزمون مقایسه زوجی میتوان نتیجه گرفت که بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخصهای اثرگذار در استقرار ابعاد پنجگانه نظام کنترلهای داخلی بانکهای کشور یعنی محیط کنترلی، ارزیابی ریسک، فعالیتهای کنترلی، اطلاعات و ارتباطات و فعالیتهای پایشی اختلاف معنادار وجود دارد.
A system of effective internal controls is a foundation for the safe and sound operation of banks and helps management to safeguard bank's resources and interests. Since improving performance of internal control system requires recognizing its current status, in this study, an attempt has been made to evaluate the current status of establishment of internal control system in Iranian banks. For this purpose, through the designed questionnaire, experts have been asked to evaluate the current status of effective indicators in establishing internal control system of banks, taking into account the importance of these indicators. Received answers were analyzed using fuzzy delphi method, fuzzy gap analysis, importance-performance analysis and paired sample test. According to experts, the current status of all effective indicators in the establishment of the internal control system of banks was assessed as unfavorable. Findings from fuzzy gap analysis also indicate that except for 3 indicators, there is a significant gap between the current status (what is) and the desired status (what should be) of indicators. Also, according to the findings of importance-performance analysis, out of 119 indicators studied, 113 indicators do not have acceptable performance despite their high importance. In addition, based on the results of the paired sample test, it can be concluded that there is a significant gap between current status and desired status of effective indicators in establishing the five dimensions of the internal control system of banks: control environment, risk assessment, control activities, information and communication and monitoring activities.
Machine summary:
علاوه بر این ، بر اساس نتایج آزمون مقایسه زوجی می توان نتیجه گرفت که بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب شاخص های اثرگذار در استقرار ابعاد پنج گانه نظام کنترل های داخلی بانک های کشور یعنی محیط کنترلی ، ارزیابی ریسک ، فعالیت های کنترلی ، اطلاعات و ارتباطات و فعالیتهای پایشی اختلاف معنادار وجود دارد کلیدواژهها" نظام کنترل های داخلی، دلفی فازی، تحلیل اهمیت- عملکرد، تحلیل شکاف فازی نویسنده مسئول : j_shekarkhah@yahoo.
به عنوان مثال ، مدیریت مؤثر بسیاری از ریسک های بانکی به ویژه ریسک عملیاتی ، مستلزم استقرار نظام کنترل های داخلی توانمندی است که در تمامی وظایف و ارکان بانک جریان داشته باشد (١٩٩٨ ,Basel Committee on Banking Supervision).
نظر به اهمیت موضوع ، در این تحقیق با استفاده از شاخص های اثرگذار تلاش شده است که وضعیت موجود استقرار نظام کنترل های داخلی در بانک های ایران مورد ارزیابی قرار گیرد.
سطح تحصیلات ، رشته تحصیلی و حوزه تجربه کاری اعضای گروه خبرگان پژوهش سطح تحصیلات , تعداد, درصد, رشته تحصیلی ت, عداد, درصد, حوزه تجربه کاری , تعداد, درصد دکتری , 36, ٥/٢٧, حسابداری , 67, ١/٥١, خبرگان شاغل در بانک ها , 72, ٠/٥٥ دانشجوی دکتری , 37, ٢/٢٨, مدیریت , 41, ٣/٣١, خبرگان شاغل در بانک مرکزی , 19, ٥/١٤ کارشناسی ارشد , 45, ٤/٣٤, اقتصاد , 11, ٤/٨, عضو هیئت علمی دانشگاه , 16, ٢/١٢ کارشناسی , 13, ٩/٩, سایر , 12, ٢/٩, حسابرس مستقل , 24, ٣/١٨ جمع , 131, ١٠٠, جمع , 131, ١٠٠, جمع , 131, ١٠٠ یافته ها همان گونه که پیش تر اشاره شد، برای ارزیابی وضعیت موجود (عملکرد) شاخص های اثرگذار در استقرار نظام کنترل های داخلی بانک های ایران در این تحقیق از روش های دلفی فازی، تحلیل شکاف فازی، مدل اهمیت - عملکرد و آزمون مقایسه زوجی استفاده شده که یافته های حاصل در ادامه تشریح میگردد.