Abstract:
وقوع زمین لغزش و تحمیل خسارت جانی و مالی فراوان، شناسایی و اولویت بندی مناطق حساس و تدوین برنامه های خاص مکانی جهت کاهش وقوع و خسارت های آن در نواحی مستعد را ضرورت بخشیده است. بنابراین با توجه به اینکه زمینلغزش نسبت به سایر بلایای طبیعی مدیریت پذیر تر می باشد لذا شناخت این پدیده در جهت جلوگیری از خسارات ناشـی از آن از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا هدف از پژوهش حاضر پهنه بندی خطر زمین لغزش در شهرستان نور با استفاده از مدل تحلیل شبکه می باشد. روش پژوهش حاضر از لحاظ اجرا تحقیقی است چون با توجه به داده ها و روش های تجزیه و تحلیل به یافته های جدیدی دست می یابد و در این راستا روال تحقیق به دلیل ارتباط متقابل فضاها و توسعه شهری، با دیدگاه سیستمی پیش می رود و از بعد هدف، کاربردی است. واحد تحلیل شهرستان نور می باشد و برای تهیه لایه های اطلاعاتی، از معیارهای موثر مخاطره را که با بازدیدهای میدانی و مطالعات کتابخانهای به دست آمد (از قبیل شیب، مقادیر ارتفاعی، کاربری اراضی و ...) از نقشه های توپوگرافی 1/25000 و 1/50000، نقشههای زمین شناسی1/100000 استفاده شد. در مرحله بعد، لایه های اطلاعاتی موثر که با نظر کارشناسان و بررسی های میدانی و کتابخانه ای به دست آمدند، در قالب مدل تحلیل شبکه مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش ANP فازی جهت وزن دهی معیارهای پژوهش و از نرم افزار Arc Gis برای شناسایی مناطق با خطر بالا از نظر خطر زمین لغزش استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مناطقی که در شمالی، شمال غرب و شمال شرق قرار گرفتند بیشتر زمین لغزش دارا می باشد که 14/94 درصد از کل مساحت شهرستان می باشد. همچنین حواشی شهر نور نیز بر اساس زمین لغزش در طبقه احتمال کم و احتمال خیلی کم قرار گرفته است که علت آن را می توان بارش کم، ارتفاعات و شیب های کم و ... عنوان کرد.
The occurrence of landslides and the imposition of heavy human and financial losses, the identification and prioritization of sensitive areas, and the development of special spatial plans to reduce the occurrence and its damage in vulnerable areas have made it necessary. Therefore, due to the fact that landslides are more manageable than other natural disasters, so understanding this phenomenon is very important in order to prevent the damage caused by it. In this regard, the purpose of this study is landslide risk zoning in Noor city using a network analysis model. The method of the present research is research in terms of implementation because it achieves new findings according to the data and methods of analysis, and in this regard, the research procedure is advanced with a systemic perspective due to the interrelationship between spaces and urban development. The river is practical in terms of purpose. Is the analysis unit of Noor city and for preparing information layers, one of the effective risk criteria obtained by field visits and library studies (such as slope, altitude values, land use, etc.) from topographic maps 25000 1/100 and 1.50000, geological maps of 1.100000 were used. In the next step, the effective information layers that were obtained with the opinion of experts and field and library surveys were examined in the form of a network analysis model. For data analysis, the fuzzy ANP method was used to weight the research criteria and Arc Gis software was used to identify high-risk areas in terms of landslide risk. Findings show that the areas located in the north, northwest, and northeast have more landslides, which is 14.94% of the total area of the city. Also, the outskirts of Noor city are in the low probability and very low probability categories based on landslides, which can be attributed to low rainfall, low heights, and slopes, etc.
Machine summary:
به عبارتی پیش بینی می شــود تا ســال ٢٠٥٠ حدود ٦٤ درصــد جمعیت کشورهای درحال توسعه و ٨٦ درصد جمعیت کشورهای توسعه یافته در مناطق شهری زندگی خواهند کرد Geng et) (٣ :٢٠١٩ ,al؛ بنابراین به دنبال این افزایش جمعیت در شــهرها، تغییرات کاربری زمین ( ;١ :٢٠١٩ ,Wang et al ٢٠١٨ ,Etemadi et al) و رشـــد کالبدی بدون رعایت اصـــول برنامه ریزی شـــهری در پهنه های در معرض خطر، آسیب پذیری و خسارت ها را در محدوده های موردنظرتشدید میکند (فنی،قشمی، ٧٨:١٣٩٧).
موقعیت محدوده ی موردمطالعه مأخذ: یافته های پژوهش ، ١٤٠٠ یافته ها و بحث با توجه به داده ها و اطلاعات موجود و نیز بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در زمین لغزش در منطقه ی موردمطالعه ، هر یک از معیارهای موردنظر مورد ارزیابی رتبه بندی بر اســاس مطالعات پیشــین قرار گرفت .
برای تهیه این لایه اطلاعاتی از نقشه ١:١٠٠٠٠٠ سازمان زمین شناسی تهیه و در محیط Arc Gis رقومی سازی گردید و سپس در ٥ کلاس طبقه بندی گردید که سازندهای مارنی، باتلاقی بیش ترین احتمال را در پهنه بندی زمین لغزش دارا میباشند (شکل ٢).
در این پژوهش نیز فاصله از شبکه های ارتباطی از نقشه های توپوگرافی ١:٥٠٠٠٠ در محیط Arc Gis با استفاده از دستور distance در ٥ کلاس طبقه بندی گردید که بیش ترین احتمال لغزش در کلاس ٢٥٠-٠ قرار دارد (شکل ٨).
در این پژوهش نیز از رده بندیهای خاک برای تعیین خاک محدوده مورد مطالعه اســتفاده شــد که در ٥ کلاس در محیط Arc Gis طبقه بندی شــد که خاکهای Coastal Sands اهمیت بالاتری در احتمال زمین لغزش نقش ایفا میکنند (شکل ٩).