Abstract:
رشد شتابان و بیبرنامه شهرگرایی و شهرنشینی مشکلات عمدهای را به وجود آورده است که مهمترین آنها میتوان به فقر شهر اشاره کرد. شهر یاسوج در دهههای اخیر رشد و توسعه شتابزدهای داشته است بهطوری که جمعیت آن از 931 نفر در سال 1345 به 134532 نفر در سال 1395 رسیده است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی و تحلیل فضایی شاخصهای فقر شهری در سطح بلوکهای شهر یاسوج میباشد. پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و از نوع روش نیز توصیفی- تحلیلی میباشد. اطلاعات مورد نیاز نیز از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای و دادههای خام نیز از بلوکهای آماری سال 1395 شهر یاسوج به دست آمده است. ابتدا شاخصهای فقر شهری در محیط Excel بیمقیاسسازی شدند. سپس بهصورت تلفیقی وزنگیری شدند و در نهایت شاخص تلفیقی فقر شهری به دست آمده است. بهمنظور بررسی و تحلیل شاخصهای تلفیقی فقر شهری از مدلهای محلی آماره موران، لکههای داغ، تحلیل روند شکلگیری و تلفیق این شاخصها در محیط Arc Gis استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر بالا بودن امتیاز و خوشهای بودن فقر شهری در بلوکهای غرب و شمال غربی شهر یاسوج و پایین بودن امتیاز فقر شهری در بلوکهای مرکزی شهر یاسوج میباشد. به عبارتی منطقه یک در شهر یاسوج در دسته متوسط تا فقیر قرار دارد. منطقه دو و سه، متوسط تا خیلی مرفه و در نهایت منطقه چهار در دسته خیلی فقیر از نظر پراکندگی شاخصهای فقر شهری در شهر یاسوج قرار دارد.
The rapid and unplanned growth of urbanism and urbanization has created major problems, the most important of which is the poverty of the city. ). The city of Yasuj in recent decades has accelerated growth and development so that its population has increased from 931 people in 1345 to 134532 people in 1395. The purpose of this study is to investigate and analyze the spatial indicators of urban poverty in the blocks of Yasuj. The required information has been obtained through documentary and library studies, and raw data have been obtained from the statistical blocks of 2016 in Yasuj. The purpose of this study is to investigate and analyze the spatial indicators of urban poverty in the blocks of Yasuj city.The approach of the research space is descriptive-analytical according to the nature of the subject and the goals of the research. The method of data collection was in the form of documents and libraries and obtained from statistical blocks and detailed plan of Yasuj city in 2016. For this purpose, first the indicators studied in Excel software were scaled and their weight was obtained, then by combining these indicators, the integrated index of urban poverty (Yasuj) has been obtained. To analyze the poverty indicators of the city, the methods of analysis of local Moran statistics, hot spot analysis, three-dimensional profile drawing and trend analysis of indicators in Arc Gis environment have been discussed. By converting the hot spot map to a raster layer, the integrated urban poverty index is zoned.The results of this study indicate the high score and clustering of urban poverty in the western and northwestern blocks of Yasuj city and the low score of urban poverty in the central blocks of Yasuj city.Zone one in Yasuj city is in the middle to poor category. Zones two and three are moderate to very prosperous, and finally zone four is in the very poor category in terms of the distribution of urban poverty indicators in Yasuj.
Machine summary:
لطفی و حسنعلیزاده در سال ١٣٩٨ در پژوهشی به تحلیل فضایی فقر در فضاهای شهری نورآباد به این نتیجه رسیده اند که مقادیر شاخص تلفیقی فقر شهری با الگوی خوشه ای در شهر نورآباد توزیع شده است و خوشه های فقر در قسمت شمالی شهر متمرکز شده اند و همچنین براساس پهنه بندی شاخص تلفیقی فقر شهری، ٥١ درصد جمعیت شهر نورآباد فقیر و خیلی فقیر هستند.
جدول ١: شاخص های فقر شهری مورد استفاده در پژوهش ابعاد فقر شهری شاخص ها منبع میزان فعلیت عمومی بزرگوار و همکاران ١٣٩٦ درصد تعداد افراد شاغل در هر خانوار نیکپور و همکاران ١٣٩٧ بار تکفل واقعی بمانیان و همکاران ١٣٩٠ درصد اشتغال کل رضایی و همکاران ١٣٩٣ اقتصادی درصد اشتغال مردان زبردست و رمضانی ١٣٩٥ درصد اشتغال زنان زبردست و رمضانی ١٣٩٥ درصد بیکاری کل رضایی و همکاران ١٣٩٣ درصد بیکاری مردان روستایی و همکاران ١٣٩٥ درصد بیکاری زنان روستایی و همکاران ١٣٩٥ نسبت جوانی رضایی و همکاران ١٣٩٣ نسبت سالخوردگی بزرگوار و همکاران ١٣٩٦ اجتماعی نسبت جنسی بمانیان و همکاران ١٣٩٠ متوسط بعد خانوار بزرگوار و همکاران ١٣٩٦ درصد مهاجران وارد شده نیکپور و همکاران ١٣٩٧ درصد افراد بدون همسر نیکپور و همکاران ١٣٩٧ درصد بی سوادی کل روستایی و همکاران ١٣٩٤ درصد اشتغال به تحصیل رضایی و همکاران ١٣٩٣ تراکم نفر در واحد مسکونی بزرگوار و همکاران ١٣٩٦ تراکم خانوار در واحد مسکونی رضایی و همکاران ١٣٩٣ تراکم اتاق در واحد مسکونی موحد و همکاران ١٣٩٥ کالبدی درصد واحدهای مسکونی کمتر از ٥٠ متر زبردست و رمضانی ١٣٩٥ درصد واحدهای مسکونی استیجاری صدر موسوی و همکاران ١٣٩٤ درصد واحدهای مسکونی با مصالح کم دوام نیکپور و همکاران ١٣٩٧ درصد واحدهای مسکونی با یک اتاق نیکپور و همکاران ١٣٩٧ درصد واحدهای مسکونی فرسوده نیکپور و همکاران ١٣٩٧ منبع : نیکپور و همکاران ،١٣٩٧ محدوده مورد مطالعه شهر یاسوج از شهرهای استان کهگیلویه و بویر احمد و مرکز این استان است و در ٥١ درجه و ٣٥ دقیقه طول شرقی و ٣٠ درجه و ١٤ دقیقه عرض شمالی در ارتفاع ١٨٠٠ متری از سطح دریا واقع شده است .
بنابراین براساس شکل (٨) میتوان گفت که بلوکهای آماری (١، ٢، ٣، ٤ و ٥) در پهنه بندی شاخص های تلفیقی فقر شهری در شهر یاسوج از شرایط فقیر تا متوسطی برخوردار هستند این بلوکها در منطقه یک شهر یاسوج قرار دارند.