Abstract:
نظریهپردازانی که به موضوع دیاسپورا، یکی از شاخه های تخصصی پژوهش در ادبیات تطبیقی، پرداختهاند، برای مهاجر دور از سرزمین اجدادی، سه وضعیت متفاوت در نظر گرفتهاند؛ گروه اول بر پیوند انکارناپذیر مهاجر با سرزمین مادری تأکید ورزیدهاند؛ گروه دوم اصل را بر تلاش مهاجر برای توطن در سرزمین جدید گذاشتهاند و گروه دیگری نیز مدعی سیّالبودن مفهوم وطن در مهاجران شدهاند. عالیه عطایی، ازجمله نویسندگانی که در آثارش توجه ویژهای به معضلات مهاجران افغانستانی دارد، در آخرین اثر خود، کورسرخی به این موضوع پرداخته است. از همینرو در این پژوهش که به شیوة توصیفیـ تحلیلی به نگارش درآمده، تلاش شده است تا ویژگیهای شخصیتهای مهاجر در این مجموعه، براساس سه دیدگاه یادشده، مورد بررسی قرار گیرد تا ضمن دستهبندی شرایط زندگی مهاجران بر این اساس، معضلات و مسائل موجود در میان هر گروه بررسی و تحلیل شود. نتایج نشان میدهد وجود برخی مسائل و مشکلات در افغانستان و نابسامانی سیاسیِ تقریباً دائمی این سرزمین باعث شده است تعداد کمی از مهاجران، تمایل به بازگشت به سرزمین مادری داشته باشند. در نقطة مقابل، طیف گستردهای از مهاجران قرار دارند که به طور کامل از سرزمین اجدادی دل بریدهاند و مایل به توطن در سرزمین جدید هستند. گذشته از این دو طیف، گروهی نیز هستند که دچار سرگردانی دائمی میان سرزمین اصلی و وطن جدیداند و این سرگردانی دائمی باعث آسیبهای جدّی بر روان آنان شده است. همچنین در کورسرخی به وضعیت جدیدی اشاره شده است که در این مقاله از آن با عنوان «هویت مرزی» یاد میشود؛ وضعیتی که طی آن مهاجر با توجه به شرایط، آگاهانه برمیگزیند که در چه مواقعی افغانستانی قلمداد شود و در چه شرایطی ایرانی به شمار آید.
Theorists of diaspora studies have considered three different states for immigrants who live far from their ancestral homeland: the desire to return to one's original homeland, the attempt to make the new land one's home and considering homeland as a fluid conception. Iranian-Afghan writer Alieh Ataee has also addressed this issue in her latest work, Koorsorkhi: A Story of Soul and War (2021). The present descriptive- analytical paper examines characteristics of the immigrants in this collection, based on the three perspectives mentioned above. The results show that due to the existence of unresolved issues and problems in Afghanistan and the permanent political unrest, a small number of immigrants are willing to return to their homeland. In contrast, there is a greater number of immigrants who are completely disillusioned with their ancestral homeland and want to create a home in the new country. There is also a group who is caught in-between their original homeland and their new home, and this constant confusion has caused serious injury to their psyche. Koorsorkhi points to a new situation to which the paper refers as the "borderline identity", a situation in which the immigrant consciously chooses when to be considered as Afghan or Iranian, depending on the circumstances.
Machine summary:
راوي در بخش هــاي مختلــف گاه در هيئــت مهاجــري 1 1 Diaspora2 Gay Talese دلبســته بــه افغانســتان تصويــر مي شــود؛ گاه خــود را ايرانــي اي مي دانــد کــه هيــچ نســبتي بــا افغانســتان نــدارد؛ گاهــي هــم هويــت خــود را ســرگردان ميــان عشــق بــه زادگاه و مايــل بــه توطــن در ســرزمين جديــد مي بينــد؛ امــا اگــر نــگاه خــود را بــه نقطــه اي فراتــر از ايــن سـه گانه معطـوف سـازيم ، پـي خواهيـم بـرد کـه راوي در کورسـرخي بـه هويـت جديـدي در تشـريح وضعيـت مهاجـران مي پـردازد کـه بهتريـن عنـوان بـراي آن «موقعيـت مـرزي » اسـت .
پژوهــش حاضــر بــا تمرکــز بــر شــخصيت هاي مهاجــر در مجموعــۀ کورســرخي، تــلاش دارد تــا شــرايط زندگــي آنــان را مطابــق ويژگي هــاي ســه رويکــرد عمــده در زمينــۀ شـيؤە مواجهـۀ مهاجـران بـا سـرزمين جديـد و نسـبت آن هـا بـا سـرزمين اجـدادي بررسـي کنــد و در ادامــه بــه تشــريح چيســتي و ويژگي هــاي «هويــت مــرزي » بــه عنــوان وضعيتــي جديــد در بررســي مســائل مهاجــران بپــردازد و بــه ايــن پرســش پاســخ دهــد کــه کــدام تفاوت هــا باعــث تمايــز هويــت ســرگردان از هويــت مــرزي ميشــود؟ ايـن پژوهـش از نـگاه ماهيـت ، بـه روش توصيفـي از نـوع تحليـل محتـواي کيفـي و از منظـر ابـزار، بـا روش کتابخانـه اي انجـام پذيرفتـه و طـي آن تـلاش شـده اسـت تـا بـا توجـه بــه الگوهــاي نظــري موجــود درخصــوص مقولــۀ مهاجــرت در آراي انديشــمنداني همچــون هومــي بابــا١، آوتــار بــراه ٢، ژوليــا کريســتوا٣، رابيــن کوهــن ٤ و جيمــز کليفــورد٥، محتــواي کتــاب کورســرخي از عاليــه عطايــي مــورد خوانــش قــرار گيــرد.