Abstract:
زمینه و هدف: یکی از پررمزورازترین باورهای عامیانۀ مردم دامدار گیلان، اعتقاد به موجودی افسانه ای به نام سیاه گالش است که در گذر زمان، با واقعیت و خیال درهم آمیخته و جایگاه خاصی در شکلگیری هویت فرهنگی آنان دارد. حماسۀ گیلگمش، جامعترین و کهنترین اسطورۀ بینالنهرینی است که قهرمان داستان را ایزد شبان میدانند و نقش برکتدهی و حفاظت از حیوانات اهلی از مهمترین وظایف این ایزد مقدس است. با واکاوی این اسطوره ها، ضمن کشف سازوکار و آداب و رسوم جامعۀ شبانی، میتوان به میزان دلبستگی زندگی و نیل به آرزوها دست یافت. بازنمود و بررسی اسطورۀ سیاه گالش گیلانی و مقایسۀ آن با اسطورۀ گیلگمش سومری دربارۀ شکار و دام، حمایتهای همه جانبه از دامدار و حفاظت از محیط زیست، از اهداف این تحقیق است.
روش مطالعه: این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است.
یافته ها: در این افسانه ها، سیاه گالش از آن دسته قهرمانانی است که بر نظام اجتماعی جامعۀ شبانی و شکار تسلط داشته و از اعتبار ویژه ای برخوردار است. مردم او را بسبب نامیرایی و قدرت برکت بخیش همسان اولیاء دین میدانند.
نتیجه گیری: وجود درونمایه های مشترک فکری، دینی، اعتقادی و فرهنگی بین دو تمدن گیلان و سومری و تاثیرپذیری این دو تمدن از یکدیگر در آیینها و آداب و رسوم، از نتایج این پژوهش است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: One of the most popular beliefs of Gilan cattle breeders is the belief in a mythical creature called Siahgalesh, which over time, is intertwined with reality and fantasy and has a special place in the formation of their cultural identity. The Epic of Gilgamesh is the most comprehensive and ancient Mesopotamian myth that the protagonist is considered the shepherd god and the role of blessing and protection of domestic animals is one of the most important duties of this holy god. By analyzing these myths, while discovering the mechanisms and customs of the pastoral society, it is possible to achieve the degree of attachment of life and the achievement of dreams. Representing and examining the myth of Gilani Siahgalesh, and comparing it with the Sumerian myth of Gilgamesh about hunting and livestock, comprehensive support for ranchers and environmental protection, is one of the objectives of this research.
METHODOLOGY: This research was conducted by descriptive-analytical method.
FINDINGS: In these legends, Siahgalesh is one of those heroes who have dominated the social system of the pastoral and hunting society and has a special reputation. People consider him equal to the religious leaders because of his immortality and blessed power.
CONCLUSION: The existence of common intellectual, religious, doctrinal and cultural themes between the two civilizations of Gilan and Sumer and the influence of these two civilizations on each other in rituals and customs, is one of the results of this study.
Machine summary:
مقايسۀ شخصيت اسطوره اي سياه گالش با شخصيت اسطوره اي گيلگمش حبيب الله غلام دوست ١، علي محمد مؤذني *٢، جهاندوست سبزعلي پور٣، ثورالله نوروزي داوودخاني 4 ١- گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشکده علوم انساني، واحد خلخال ، دانشگاه آزاد اسلامي، خلخال ، ايران .
در سرزمين گيلان نيز از گذشته ها اسطوره هاي زيادي رايج بوده که يکي از اين اسطوره ها، اسطورة سياه گالش است .
دلايلي که سبب شده سياه گالش را جزو اسطوره يا ايزد نگهبان دام و چهارپايان مفيد قرار دهند، برخورداري وي از دگرساني است ؛ يعني او ميتواند در آنِ واحد به اشکال مختلف بصورت کودک يا پيرمرد درآيد و همچنين ميتواند براي اجراي مقصود خود در هر زمان و هر جا و با هر شرايطي حضور داشته باشد.
از اين ميان ، تعدادي مقاله و پاياننامه دربارة کليت سياه گالش و گيلگمش نوشته شده است که ميتوان براي نيل به مقصود از آنان بهره گرفت .
غلامرضا خلعتبري (١٣٩٤) در مقالۀ «مطالعۀ تطبيقي اسطورة سياه گالش در ادبيات کهن ايران و بين النهرين » به مقايسۀ سياه گالش با اسطوره هاي منطقۀ بين النهرين بويژه گيلگمش پرداخته است .
سياه گالش نيز چون انکيدو و گيلگمش ، انسان خدايي با رفتار گاو وحشي و حامي حيوانات حلالگوشت و حرف گوش کن است .
به آساني از اسطوره هاي گيلگمش و سياه گالش ميتوان پي برد که قصد اين اسطوره ها، حمايت از باروري و توليدات کشاورزي بوده است .