Abstract:
فساد اداری بهعنوان جراحتی قدیمی بر اندام دولتهای جوامع درحالتوسعه، امروز به یکی از بحرانهای ملی تبدیل شده است و تداوم رو به گسترش این پدیده امکان فروپاشی نظامهای حاکم را در پی دارد. ازاینرو پژوهش پیش رو با هدف پاسخ به سوال «نقش بوروکراسی در تبیین فساد اداری کشورهای درحالتوسعه چیست؟» انجام شد. این پژوهش در جهت درک ارتباط تحلیلهای نظری در روند پیدایش و گسترش فساد اداری در جوامع درحالتوسعه، برخی از نظریههای علّی فساد اداری و نحوه ارتباط آنها را با یکدیگر مورد بررسی قرار داد. چهارچوب تحلیل نظام بوروکراتیک اهداف و ارزشهای بوروکراسی، ساختار نهادی بوروکراتیک و رفتار بوروکراتها است. نتایج حاصل از یافتههای پژوهش نشان داد نقص فرآیند عقلاییسازی در اهداف، ساختار و رفتار سبب میشود بوروکراسی بهعنوان ابزاری قدرتمند در دست بوروکراتها برای توجیه، پنهانسازی و ارتکاب فساد قرار گیرد. علاوه بر آن، مطالعه نشان داد بوروکراسی سببساز فساد اداری در جوامع درحالتوسعه نیست. در واقع آنچه باعث میشود بوروکراتها ترکیب نامتناسبی از بوروکراسی را برای سوءاستفاده در اختیار گیرند به بالادست بوروکراسی ارتباط دارد. به بیان دیگر سیستم بالادستی بوروکراسی است که میتواند «ضرایب» مولفههای تشکیلدهندهی بوروکراسی را متناسب با اقتضائات سازمان تعیین کند. این مهم از طریق تفکیک «اصول عام» بوروکراسی از «الگوهای خاص» آن، تدوین روشها و سازوکارهای موردنیاز ساختار و در نهایت با رفتارهای متناسب بوروکراتها، امکانپذیر است.
Machine summary:
در اين پژوهش ، چهارچوب تحليل نظام بوروکراتيک را اهداف و ارزش هاي بوروکراسي، ساختار 2 Rose-Ackerman 3 van Rijckeghem-Weder 4 Acemoglu and Verdier 5 Brunetti-Weder 6 Gurgur-Shah 7 Besley and Ghatak 8 Blau 9 Nye 1 Tanzi 0 1 Khan 1 1 Treisman 2 1 Venard 3 1 AshForth & Anand 4 120 نهادي بوروکراتيک و رفتار بوروکرات ها تشکيل ميدهد.
در برخي از کشورهاي درحال توسعه با وجود بهره مندي از منابع غني زيرزميني به دليل رشد ناهماهنگ اجتماعي و اقتصادي، محدوديت توانايي، ظرفيت ناکافي بوروکراسي، ضعف هاي ساختاري و کاستيهاي مختلف در کيفيت نهادهاي مدني (فقيهي و دانايي فرد، ١٣٨٥؛ ترنر و هيوم ، ١٣٨٤)، برخورداري از بوروکراسي کارآمد ضرورت بنياديتري مييابد، چراکه نبود آن فساد اداري نهادينه و گسترده ي حال حاضر اين کشورها را سبب شده است .
کشورهاي در حال توسعه نيز تمايز روشني بين نقش عمومي و تعهدات خصوصي يک بوروکرات وجود ندارد؛ و در واقع وي ناچار است ميان ارزش هايي که با نقش خصوصي و عمومياش 7 Ahmadov etal 2 7 Barbier 3 7 Eilbaum 4 7 Klaveren 5 7 Heywood 6 7 Zamor & Smith 7 7 Mungiu & Alina 8 7 Heidenheimer and Johnston 9 8 Bendix 0 8 Parsons & Shills 1 8 Powell & DiMaggio 2 134 مرتبط شده است ، يکي را انتخاب کند.