Abstract:
هدف اصلی این پژوهش بررسی احکام موجود در اسلام جهت مدیریت بحران آب شیرین بوده و اینکه کاربرد قواعد حقوق اسلام در حقوق بین الملل میتواند بسیار کارآمد بوده و قواعد اسلام و منابع مرتبط با آن میتواند در بحران آب کارساز باشد. بحران آب دارای تبعات منفی پیش رونده ای میباشد. اسلام یک منبع کامل و معتبر بوده و منابع موجود در آن مثل قرآن و سنت در هر زمان و مکانی به عنوان چراغ راه بشریت میباشد. از طرفی اعمال قواعد فقه اسلامی مثل قاعده لاضرر می تواند نقش بسیار موثری در حل این مسئله داشته باشد. یکی از مسائل چالش برانگیز جهان ، بحث اصل حاکمیت است که کشورها با تمسک به این اصل بسیاری از اعمال ناروای خود را مشروع و قانونی میپندارند؛ مثلا احداث سد در مسیر رودخانه های بین المللی که آثار منفی فراوانی در پی دارد و هم کشورهای پایین دست با بحران آب روبرو خواهند شد در چنین مواردی اصل حاکمیت بواسطه ی ضرری که وارد میکند حقوق اسلام آن را بلااثر مینماید. البته تحمل آن برای حقوق بین الملل بسیار دشوار میباشد، چون در تعارض با تمایلات سیاسی و مصالح و منافع ملی کشورها میباشد، ولی پذیرش این مسئله در اسلام بسیار سهل و آسان میباشد چون منطبق با عقل و منطق و عدالت است .
Machine summary:
يکي از مسائل چالش برانگيز جهان ، بحث اصل حاکميت است که کشورها با تمسک به اين اصل بسياري از اعمال نارواي خود را مشروع و قانوني ميپندارند؛ مثلا احداث سد در مسير رودخانه هاي بين المللي که آثار منفي فراواني در پي دارد و هم کشورهاي پايين دست با بحران آب روبرو خواهند شد در چنين مواردي اصل حاکميت بواسطه ي ضرري که وارد ميکند حقوق اسلام آن را بلااثر مينمايد.
بر اساس روش توصيفي با استفاده از منابع کتابخانه اي و اسنادي در صدد پاسخ به اين سوال است که آيا حقوق اسلام مي تواند در مديريت بحران ناشي از کم آبي تاثير گذار باشد و حقوق بين الملل را با خود همسو نمايد؟ ١.
توسعه و گسترش حقوق بشر در انتظار بحران هاي متعدد است و حيات بشر، به طور جدي در معرض خطر است ، مسائل مربوط به رشد جمعيت و عوارض ناشي از آن نظير مهاجرت ، مسائل مربوط به محيط زيست ، مسائل مربوط به عدالت اجتماعي و ايده ي ميراث مشترک بشريت و بهره برداري از منابع ماوراء حاکميت دولت ها ميتوان نقش اساسي آب آشاميدني سالم را در ادامه حيات بشريت احراز نمود.
هيچ تعريفي از حاکميت که ميان اعضاي جامعه ي بين المللي مورد قبول واقع شده باشد، وجود ندارد و هر کشور با در نظر گرفتن تمايلات و 34Leb, Christiana, Cooperation in the Law of Transboundary Water Resources, Cambridge: Cambridge University Press, 2013: 50.