Abstract:
حاکمیت اسلام در جهان و تحقق تمدن نوین اسلامی بهعنوان مهمترین آرمان و چشمانداز نهایی، همواره مورد تأکید امامین انقلاب اسلامی قرار داشته است. رسیدن به این آرمان والا بدون نقشآفرینی ویژه توسط نهاد علم (حوزههای علمیه و دانشگاهها) که تغذیه فکری و علمی جامعه را برعهده دارند، میسر نخواهد شد؛ اما این امر چه ملزوماتی دارد و چگونه و با چه کیفیتی باید اتفاق بیفتد؟ این مقاله درصدد است تا به این موضوع پرداخته و چگونگی نقشآفرینی حوزه و دانشگاه را از مجموعه بیانات و تدابیر امامین انقلاب اسلامی استخراج نماید. برای رسیدن به این هدف از روش کیفی «تحلیل مضمون» استفادهشده و با استخراج 1736 مضمون اولیه، الگویی مشتمل بر ابعاد، مؤلفهها و شاخصهای نقشآفرینی نهاد علم در تحقق تمدن نوین اسلامی تدوین گردید. این الگو دو بُعد اساسی «پرورش انسان» و «توسعه حکمت» دارد. «پرورش انسان» 4 مؤلفه «الزامات کلی»، «تربیت فکری و اعتقادی»، «تربیت فرهنگی و اخلاقی» و «تربیت علمی و مهارتی» داشته و «توسعه حکمت» شامل 4 مؤلفه «الزامات کلی»، «تولید فکر»، «تولید علم» و «فنّاوری و نوآوری» است. در ذیل هرکدام از این مؤلفهها نیز شاخصهایی وجود دارد که الگوی نقشآفرینی حوزه و دانشگاه را در تحقق تمدن نوین اسلامی، تبیین مینمایند.
The governance of Islam on the world and the realization of the new Islamic civilization as the most important ideal and final vision, has always been emphasized by the Imams of the Islamic Revolution. Achieving this excelent ideal will not be possible without special planning by the institution of knowledge (Hawza and universitiy) that are responsible for the intellectual and scientific nourishment of society. But what are the requirements and how and with what quality should it happen? This article seeks to address this issue and extract how the Hawza and the university are designed from the collection of statements of the Imams of the Islamic Revolution. To achieve this goal, the qualitative method of "content analysis" was used and by extracting 1736 basic themes, a model consisting of dimensions, components and indicators of the institution of science in the realization of modern Islamic civilization was developed. This model has two basic dimensions: "human upbringing" and "development of wisdom". "human upbringing" has 4 components: "general requirements", "intellectual and belief training", "cultural and moral training" and "scientific and skill training" and "development of wisdom" includes 4 components: "general requirements", "thought production", "science development" and "technology and innovation". Below each of these components, there are indicators that explain the pattern of the Hawza and the university in the realization of the new Islamic civilization
Machine summary:
رسـيدن بـه ايـن آرمـان والا بـدون نقش آفريني ويژه توسط نهاد علم (حوزه هاي علميه و دانشگاه ها) که تغذيه فکري و علمي جامعـه را برعهده دارند، ميسر نخواهد شد؛ اما اين امر چه ملزوماتي دارد و چگونه و با چه کيفيتي بايد اتفـاق بيفتد؟ اين مقاله درصدد است تا به اين موضوع پرداخته و چگونگي نقش آفريني حوزه و دانشـگاه را از مجموعه بيانات و تدابير امامين انقلاب اسلامي استخراج نمايد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) تمدن سازي نوين اسلامي به ابعاد و مؤلفه هايي نياز دارد که در مجموعه بيانات امام خامنه اي به آن ها اشاره شده است و متولي بخش هاي مهـم و کليـدي آن هـا، حـوزه هـاي علميـه و دانشـگاه هـا هستند: «براي ايجاد يک تمدّن اسلامي ـ مانند هر تمدّن ديگر ـ دو عنصر اساسي لازم است : يکي توليد 1 فکر، يکي پرورش انسان ».
مؤلفه ها و شاخص هاي «توسعه حکمت » از نقش آفريني حوزه و دانشگاه در تمدن سازي {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} ١-٢- الزامات کلي توليد فکر، علم ، فناوري و نوآوري در کلام امامين انقلاب اسلامي الزامات و شرايطي دارد که ميتوان آن ها را در شش شاخص کلي به اين شرح دسته بندي نمود: ١-١-٢- جهاد علمي: جهـاد علمـي، مقولـه جداگانـه اي از «توليـد فکـر» و «توليـد علـم » و «فّناوري و نوآوري»، محسوب نميشود، لکن چون اين عرصه به کارزار مقابله و منازعه بـا دشـمن تبديل شده است ، براي موفقيت در آن نياز به کار و مديريت جهادي وجود دارد تا اين امر به عنوان يک فريضـه و مضـموني تأثيرگـذار موردتوجّـه ويـژه قـرار گيـرد (امـام خامنـه اي: ١٣٧٨/٠٣/١٢ و ١٣٧٨/٠٧/٠٦).