Abstract:
حفاظت از زنجیره تامین آب شرب کلانشهرها از جمله موضوعات مهمی است که تمامی کشورها همواره باید به آن توجه کنند، چرا که هر گونه اتفاقی در این زنجیره تامین، میتواند خسارتهای جبرانناپذیری را متحمل کند. هدف از مطالعه حاضر، طراحی الگوی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیط زیست در زمینه تامین آب شرب است. پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع مطالعات بنیادین بوده و برای بررسی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیط زیست منابع تامین آب، تصفیهخانهها، خطوط انتقال و مخازن ذخیره آب شرب کلانشهر رشت، از تئوری دادهبنیاد استفاده شد. جمعآوری دادهها از طریق مصاحبه با خبرگان انجام گرفت و در نهایت، 14 خبره از بین اساتید مدیریت محیط زیست و کارشناسان حوزه آب به روش نمونهگیری گلولهبرفی انتخاب شدند تا دیدگاهها به اشباع نظری برسند. برای تحلیل متن، کدگذاری (باز، محوری و انتخابی) و مقولهای کردن و تولید شبکههای مقولهای از نرمافزار MAXQDA 2020 استفاده شد. بررسی دیدگاهها در خصوص راهکارهای کاهش و مقابله با تهدیدات محیط زیستی مراحل مختلف آبرسانی کلانشهر رشت نشان داد که میتوان از پنج جنبه زیرساختی، خطمشیگذاری، فرهنگی، فنی و انسانی به بررسی راهکارها پرداخت. در نهایت، با تکیه بر تئوری دادهبنیاد و الگوی اشتراوس و کوربین، الگوی نهایی مدیریت یکپارچه پدافند غیرعامل محیط زیست تامین آب شرب کلانشهر رشت شامل شرایط علّی، مقوله اصلی، شرایط مداخلهگر، عوامل زمینهای، راهبردها و پیامدها ارائه شد.
Protecting the drinking water supply chain of metropolises is one of the important issues that all countries should always pay attention to, because any incident in this supply chain can cause irreparable damages. The purpose of this study is to design an integrated management pattern of passive environmental defense in the field of drinking water supply. The current research is in the category of fundamental studies based on the purpose, and used integrated management of passive environmental defense to investigate the integrated management of passive environmental defense of supply sources, treatment plants, transmission lines and drinking water storage tanks in Rasht metropolis. Data collection was done through interviews with experts, and finally, 14 experts were selected among environmental management professors and water experts by snowball sampling method so that the views reach theoretical saturation. MAXQDA 2020 software was used for text analysis, coding (open, central and selective) and categorization and generation of categorical networks. Evaluating the views regarding solutions to reduce and deal with environmental threats in different stages of water supply in Rasht metropolis showed that the solutions can be considered from five aspects of infrastructure, policy making, cultural, technical and human. Finally, according to the data base theory and Strauss and Corbin’s model, the final model of the integrated management of passive environmental defense of drinking water supply in Rasht metropolis including causal conditions, main category, intervening conditions, background factors, strategies and consequences were presented.
Machine summary:
پژوهش حاضر بر اساس هدف از نوع مطالعات بنيادين بوده و براي بررسي مديريت يکپارچه پدافند غيرعامل محيط زيست منابع تأمين آب ، تصفيه خانه ها، خطوط انتقال و مخازن ذخيره آب شرب کلانشهر رشت ، از تئوري داده بنياد استفاده شد.
در طي ساليان اخير، مطالعات زيادي در زمينه اهميت پدافند غيرعامل در زنجيره آب شرب شهرها صورت گرفته است که از جمله آن ها ميتوان به مطالعه حسيني و فرخيزاده (١٣٩٨) در زمينه راهکارهاي پدافند غيرعامل براي مديريت فاضلاب شهري در شهرستان خرم آباد، جعفري و نوربخش (١٣٩٧) در ارزيابي اجراي پدافند غيرعامل در مجتمع هاي بزرگ آبرساني مطالعه موردي تأسيسات آبرساني شهيد خوش سيرت آستانه اشرفيه ، پورطبري و پورطبري (١٣٩٦) در بررسي موضوع حفاظت سامانه هاي آبرساني با رويکرد پدافند غيرعامل ، و مودي و همکاران (١٣٩٤) در بررسي پدافند غيرعامل تأسيسات آبي در شرايط بحران و تأثير بر کيفيت منابع آب اشاره کرد.
بر اين اساس ، به نظر ميرسد که بهره گيري از پدافند غيرعامل به عنوان روشي به منظور تدوين الگوي مديريت يکپارچه عوامل محيط زيستي منابع تأمين آب ، تصفيه خانه ها، خطوط انتقال و مخازن ذخيره براي کاهش تهديدات ، به ويژه در کلانشهر پرجمعيتي همچون شهر رشت ، از اهميت بسزايي برخوردار است .
در اين راستا، پس از بررسي ادبيات پژوهش ، با طراحي سوالات مصاحبه نيمه ساختار يافته ، از خبرگان شرکت کننده خواسته شد به بررسي روش هاي مقابله با تهديدات محيط زيستي و همچنين راهکارهاي مديريت يکپارچه پدافند غيرعامل محيط زيست منابع تأمين آب ، تصفيه خانه ها، خطوط انتقال و مخازن ذخيره آب جهت کاهش تهديدات در زنجيره تأمين آب شرب کلانشهر رشت بپردازند.