Abstract:
«درخت انجیر معابد»، آخرین رمان احمد محمود، در سطح بیرونی، داستان خانوادهای است که این درخت در منزل آنان قرار دارد. در ادامه با تغییر نام شخصیت اصلی داستان از «فرامرز» به «مرد سبزچشم»، در سطح درونی، جریان نفوذ انحرافات دینی ـ اخلاقی، در جامعه روایت میشود. محمود با پردازش جزئیات باورها و کنشهای آیینی مرد سبزچشم و یارانش در کنار درخت انجیر معابد، به مبانی اعتقادی تشکیلات فرقه «تیاسام» اشاره میکند. «تیاسام» به معنای «مراقبه» و در اصطلاح، تشکیلات فرقهای است که خاستگاه اعتقادی آن از آیین بودا نشئت گرفته و در سال 1370 جمشیدرضا حاجیاشرفی آن را پایهگذاری کرد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به خوانش تمثیل رمزی رمان درخت انجیر معابد میپردازد و به این سوال پاسخ میدهد که باورداشتها و رفتارهای آیینی مطرح در رمان «درخت انجیر معابد» چه تناسبی با رفتارهای تشکیلات فرقه «تیاسام» دارد؟ نتایج نشان میدهد: برجستهسازی رخدادهای دلالتگر متعددی مانند انجام مراقبه، تکرار صداهای نامفهوم و هیجانآور، و... بر معنادار بودن متن دلالت دارد که قابل انطباق با مبانی اصلی فرقه مذکور است. همچنین محمود با ترسیم شبکه نمادهای سهگانه (درخت انجیر معابد، مرد سبزچشم و مار) رمزهایی عرضه نموده تا پیام ماجراهای فراواقعی رمان و فهم روح کلی اثر درک شود. در یکی از این لایههای معنایی مرد سبزچشم مرید «جی باندراچی براهمایا» معرفی شده که قابل تطبیق با «ماهاریشی ماهش یوگی»، رهبر فرقه «تیام» (TM) است؛ زیرا فرقه «تیاسام» ادامه تشکیلات «تیام» محسوب میشود.
On the surface, the last novel of Ahmad Mahmoud, The Fig Tree of the Temples, is the story of a family that has this tree in their home. On an internal level, the influence of religious-moral deviations in the society is narrated by changing the name of the main character of the story from "Farmarz" to "the green-eyed man". By analyzing the details of the religious beliefs and actions of the green-eyed man and his companions next to the fig tree of the temples, Mahmoud points to the religious foundations of the "TSM" cult. "TSM" means "meditation" and refers to a sect that originates from Buddhism and was founded by Jamshidreza Haji Ashrafi in 1370. Using the descriptive-analytical method, this research deals with the symbolic allegory of the novel The Fig Tree of the Temples and answers the question as to whether the religious beliefs and practices mentioned in the novel "The Fig Tree of the Temples" are compatible with the practices of the "TSM" cult. The results show that highlighting several events such as doing meditation, repeating incomprehensible and exciting sounds, etc. indicates the meaningfulness of the text, which is compatible with the main foundations of the mentioned cult. Also, by drawing a network of triple symbols (fig tree of the temples, green-eyed man, and snake), Mahmoud provides codes to refer to the message of the surreal adventures in the novel and the general spirit of the work. In one of these semantic layers, the green-eyed man is introduced as a follower of "Jay Bandrachi Brahmaya", which is compatible with "Maharishi Mahesh Yogi", the leader of the "TM" cult (Transcendental Meditation) , because "TSM" cult is considered the continuation of "TM" organization.
Machine summary:
پيشينة پژوهش با توجه به تحقيقات و بررسيهاي انجامگرفته، تاکنون در زمينه بررسي تمثيل رمزي فرقه انحرافي«تی اس ام» در رمان درخت انجير معابد پژوهشي صورت نگرفته و هيچيک از پژوهشگران آثار احمد محمود به وجود شباهت بين انديشه و عملکرد فرقه «تي اس ام» با ساختار شبکهاي ايجادشده توسط مرد سبزچشم در رمان مزبور اشارهاي نکردهاند؛ اما تأکيدهایي کمابيش مشابه در برخي پژوهشهاي مربوط به این رمان وجود دارد، اگرچه روشمند نيست و بهطور ناقص و پراکنده ارائه شده است: مقالة «بررسي تطبيقي کارکرد ساختاري شگرفی در درخت انجير معابد احمد محمود و عمارت هفتشيرواني ناتانيل هاثورن» (اميري، 1392)، به بررسي مؤلفه «شگرفي» بهمثابه يکي از مهمترين جنبههاي تشابه دو رمان پرداخته و کارکرد ساختاري متفاوت «شگرفي» در بافت دو متن را مشخص نموده است تا نشان دهد مؤلف چگونه داستان را به باور عموم منتسب ميکند و مخاطب را در پذيرش حوادث مردد ميسازد.
در اين پژوهش بهطور ويژه به بررسي شبکه نمادها و ارتباط منطقي بين درونمايههاي رمان درخت انجير معابد در ارتباط با فرقه «تي اس ام» پرداخته ميشود و تصور نويسندگان اين است که رمزگشايي از ساختار و عملکرد تشکيلاتي فرقه «تي اس ام» در متن رمان مزبور، براي اولين بار مطرح شده است.
بررسي تمثيلي فرقه «تي اس ام» در رمان درخت انجير معابد، گامي در مسير دستيابي به چارچوب خوانش تمثيل رمزي درونمايههاي رمان محسوب ميشود که با هدف بررسي و شناساندن شبکه ارتباطي مفاهيم داستان مزبور صورت پذيرفته است.