Abstract:
هدف اصلی این نوشتار تبیین و تحلیل مفهوم تربیت و واژگان همسوی آن از دیدگاه استاد مصباح است. در این مقاله با استفاده از روش «تحلیلی ـ انتقادی» پس از آشنایی اجمالی با دیدگاه برخی از صاحبنظران عرصه تعلیم و تربیت، دیدگاه استاد مصباح در این زمینه تبیین شده است. اندیشمندان غربی بدون توجه به عنصر فطرت و نقش اساسی آن در نهاد انسان به تربیت نگریستهاند، درحالیکه در نگاه دین و اندیشمندان دینی، عنصر تربیت از جایگاه اساسی برخوردار است. نتیجه آنکه «تربیت» از منظر ایشان دارای دو معنای عام و خاص است. مفهوم خاص آن مختص انسان است که باید علاوه بر فراهم آوردن شرایط مساعد رشد، زمینهای برای انتخاب صحیح او نیز فراهم شود. بنابراین تعلیم و تربیت فراهم کردن زمینهها و عوامل برای به فعلیت رساندن و شکوفا کردن همه استعدادهای انسان و حرکت تکاملی او بهسوی هدف مطلوب، بهوسیله برنامهای سنجیده و حساب شده است.
The main purpose of this article is to explain and analyze the concept of education and some related words from the perspective of Allameh Misbah. Using the analytical-critical method and after offering a brief introduction on the views of some experts in the field of education, this article explains Allameh Misbah's views in this area. Western thinkers have looked at education without considering the element of innate nature and its basic role in the human existence, whereas the element of education has a fundamental place in the view of religion and religious thinkers. The conclusion is that, from his point of view, "education" has two general and specific meanings. The special meaning is specific to human beings, i.e. in addition to providing favorable conditions for growth, the ground for making correct choices must also be provided for man. Therefore, education, which provides the grounds and factors for the realization and flourishing of all human talents and his existential movement towards the desired goal, has been carefully planned.
Machine summary:
بنابراين تعليم و تربيت فراهم کردن زمينهها و عوامل براي به فعليت رساندن و شکوفا کردن همه استعدادهاي انسان و حرکت تکاملي او بهسوي هدف مطلوب، بهوسيله برنامهاي سنجيده و حساب شده است.
(دلشاد تهراني، ۱۳۸۰، ص۷۷)؛ و طبق نظر استاد مصباح فراهم کردن زمينهها و عوامل براي به فعليت رساندن و شکوفاکردن همه استعدادهاي انسان و حرکت تکاملي او بهسوي هدف مطلوب يعني قرب الهي است (مصباح یزدی، بیتا، جزوه علوم تربيتي).
شهيد مطهري نيز «تربيت» را همان پرورش دادن استعداد بالقوه و آنچه در سرشت آدمي است، ميداند و معتقد است: تربيت بايد ناظر بر فطريات انسان باشد (مطهري، 1386، ص43-44).
تعليم و تربيت با توجه بهمعناي «تربيت»، تعريف استاد از تعليم و تربيت اين است: تعليم و تربيت عبارت است از: فراهم کردن زمينهها و عوامل براي بهفعليت رساندن و شکوفاکردن همه استعدادهاي انسان و حرکت تکاملي او بهسوي هدف مطلوب، بهوسيله برنامهاي سنجيده و حساب شده (مصباح يزدي، بيتا، جزوه علوم تربيتي).
رابطه تعليم و تربيت استاد مصباح معتقد است: مفهوم «تربيت» اوسع از «تعليم» است؛ زيرا تربيت رشد دادن همه استعدادهاست که يکي از آن استعدادها هم استعداد علمي، فکري، و عقلي است که «تعليم» نام دارد.
در تعريف استاد از تعليم و تربيت، فراهم کردن زمينهها و عواملی براي به فعليت رساندن و شکوفا کردن همه استعدادهاي انسان وجود دارد و اين شکوفايي موجبات حرکت تکاملي او بهسوي هدف مطلوب را در صورتيکه بهوسيله برنامهاي سنجيده و حساب شده باشد، فراهم ميکند.