Abstract:
برنامههای توسعه، راهبرد، چارچوب و الگوی حکمرانی و مدیریت سیاسی فضا را مشخص میکند و این برنامهها به ابعاد و وجوه مختلف حکمرانی میپردازند که یکی از مهمترین وجوه آن ابعاد زیستمحیطی است. این پژوهش با به کارگیری روش تحقیق دادهبنیاد در قالب مدلی از عوامل علی، زمینهساز، مداخلهگر، راهبردها و پیامدها؛ به دنبال پاسخ به این سوال است که ابعاد زیستمحیطی برنامههای توسعه در نظام جمهوری اسلامی چگونه است؟ با بررسی اسناد تحقیق (برنامههای توسعه) با روش نمونهگیری نظری 328 گزاره انتخاب و با کدگذاری آنها 587 مفهوم اولیه (کد باز) شناسایی شده است. سپس، با در نظر گرفتن اشتراکات محتوایی کدهای باز، 77 مقوله فرعی و 16 مقوله اصلی بر اساس نظریههای تحقیق، محیطشناسی، نظر نخبگان و تشخیص پژوهشگران تولید شده است. نتایج نشان میدهد مقولههای اصلی شامل مقولههای محوری (حفاظت و احیای محیط زیست و مدیریت اقلیمی)، مقولههای علی (تمرکززدایی، تناسب نهادی منطبق با مسائل زیستمحیطی)، مقولههای زمینهای (تحقیق و پژوهش در حوزه محیط زیست، دیپلماسی زیستمحیطی، امنیت زیستمحیطی و تنظیم خانواده)، مقولههای مداخلهگر (رفاه و توسعه اجتماعی و حکمرانی خوب)، مقولههای راهبردی (سازگاری با زیستبوم، اصلاح الگوی مصرف و آمایش سرزمین) و مقولههای پیامدی (اقتصاد سبز، حملونقل سبز و حقوق زیستمحیطی) در یک چارچوب پارادایمی، همپیوند شدهاند.
In this study, environmental governance of the Development Programs of the Islamic Republic of Iran is investigated and using grounded theory in the form of a model of causal, context, intervening conditions, strategies and consequences of environmental governance, visual Macro of Development Programs is presented. From the statistical population of the research (Development Programs), 328 statements were selected by theoretical sampling method and by coding them, 587 basic concepts (open coding) were identified. Then, considering content subscriptions of the open coding, 77 sub-categories and 16 main categories were generated. Main categories include axial categories ("Environmental Protection and Rehabilitation" and "Climate Change Management"), causal categories ("decentralization" and "institutional fit in accordance with environmental issues), context categories (“environmental research”, Environmental diplomacy, environmental security and family planning), interventionist categories (“welfare and social development” and “good governance”), strategic categories (“ecology adaptation”, “consumption pattern improvement” and “spatial planning”) and consequences (“Green Economy” and “Green Transport”) in a paradigmatic framework, they are interconnected.
Machine summary:
نتایج نشان میدهد مقوله های اصلی شامل مقوله های محوری (حفاظت و احیای محیط زیست و مدیریت اقلیمی)، مقوله های عّلی (تمرکززدایی، تناسب نهادی منطبق با مسائل زیست محیطی)، مقوله های زمینه ای (تحقیق و پژوهش در حوزة محیط زیست ، دیپلماسی زیست محیطی، امنیت زیست محیطی و تنظیم خانواده )، مقوله های مداخله گر (رفاه و توسعۀ اجتماعی و حکم رانی خوب )، مقوله های راهبردی (سازگاری با زیست بوم ، اصلاح الگوی مصرف و آمایش سرزمین ) و مقوله های پیامدی (اقتصاد سبز، حمل ونقل سبز و حقوق زیست محیطی) در یک چارچوب پارادایمی، هم پیوند شده اند.
تلاش برای تحقق عدالت اجتماعی، رشد فضایل براساس اخلاق اسلامی و ارتقای فرهنگ عمومی، تلاش به منظور حاکمیت قانون و حفظ امنیت مردم ، ترویج فرهنگ احترام به قانون ؛ نظم اجتماعی، وجدان کاری، هدایت نوجوان و جوانان در عرصه های گوناگون و مشارکت آن ها در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ سیاست تقویت بنیۀ دفاعی کشور، رشد و توسعۀ پایدار با محوریت بخش کشاورزی، افزایش بهره وری، حفظ محیط زیست ، استفادة بهینه از منابع کشور، تلاش به منظور کاهش وابستگی اقتصاد به درآمدهای نفت ، توسعۀ صادرات غیرنفتی از مهم ترین اهداف برنامۀ دوم توسعه است (سازمان برنامه و بودجه ، ١٣٧٧: ١١٢).
در این مرحله از تحقیق ، ٥٨٧ کد باز مرتبط با ابعاد زیست محیطی برنامه های توسعۀ نظام جمهوری اسلامی ایران استخراج شده است .
Tehran: Publications of Iran Urban Planning and Architecture Studies and Research Center, Shahidi [In Persian].