Abstract:
گروههای آموزشی بارزترین بخش در ساختار تشکیلاتی دانشگاهها هستند که موفقیت، پیشرفت و کارایی دانشگاهها به عملکرد آنها وابسته است و لذا ضروری است که رتبهبندی دانشگاهها از گروههای آموزشی دانشگاهها آغاز شود. در این پژوهش براساس یک رویکرد آمیخته و در بخش کیفی از طریق مطالعات کتابخانهای، تحلیل محتوای اسناد، مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان، متخصصان، مدیران نظام آموزش عالی و اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی ابتدا مدل مفهومی رتبهبندی تدوین و سپس به روش گروه کانونی مدل طراحی شده مورد اعتباریابی قرار گرفت. گروه آموزشی در این پژوهش بهمثابه یک سیستم در نظر گرفته شده که عناصر آن عبارت است از: درونداد، فرآیند، برونداد و پیامد. بدینترتیب، با بررسی و جمعبندی نتایج، چهار عامل درونداد با چهار ملاک اعضای هیئت علمی، پذیرفتهشدگان، فضاهای کالبدی، امکانات و تجهیزات و مدیریت و راهبری با مجموعاً 29 نشانگر، عامل فرآیند با سه ملاک یاددهی یادگیری، بهکارگیری فنّاوری اطلاعات و ارتباطات و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی مجموعاً با 16 نشانگر، عنصر برونداد با چهار مؤلفه انتشار مقاله و کتاب، انجام طرحهای پژوهشی، ثبت اختراع، کسب جوایز و عضویت در مجامع علمی و زمان تحصیل و معدل دانشآموختگان با مجموعاً 21 نشانگر و عامل پیامد با سه ملاک ادامه تحصیل دانشآموختگان، اشتغال و کارآفرینی دانشآموختگان و اثرگذاری علمی و تخصصی با 8 نشانگر برای رتبهبندی گروههای آموزشی حاصل و مدل مفهومی رتبهبندی گروههای آموزشی مشخص گردید. در انتهای این پژوهش با استفاده از جدول مقایسات زوجی، میزان اهمیت هر یک از عاملها، ملاکها و نشانگرها به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) تعیین و مدل عملیاتی رتبهبندی گروههای آموزشی حاصل شد.
One of the most important institutions for education, human resource development and the main factor for the progress and development in each country is higher education. There are some indicators for ranking universities and academic departments around the world. University ranking is one of the most important tools for determining the strengths and weaknesses of them. Designing a ranking model of academic departments in Iranian state universities to enhance the efficiency and effectiveness of the higher education system is necessary for optimal allocation in human and financial resources.The approach of this research is qualitative and exploratory. The statistical population includes experts in higher education. Fourteen experts were selected through purposeful sampling. Data were collected by semi-structured interview. Obtianed data were analyzed by content analysis approach. The findings of the research show that the academic department ranking has been done by four main factors including: input with four indicator, the process with three indicator, output with four indicator and outcome with three indicator. In this research wights of every one of the factors and indicators has been determined by AHP method.