Abstract:
ارزیابی و تحلیل ماهیت تاثیرپذیری مشروطه خواهی ایرانیان از مشروطۀ عثمانیچکیده: چگونگی تاثیرپذیری ایرانیان از مشروطه عثمانی همواره یکی از مباحث چالش برانگیز بوده است. برخی نویسندگان این موضوع را نفی کرده و برخی دیگر چنان از تاثیرگذاری مشروطه عثمانی بر مشروطه خواهی ایران سخن گفتهاند که گویی عثمانیها سازندۀ مشروطۀ ایران بودهاند. مسئله اصلی نگارنده در این پژوهش، شناخت ماهیت و ابعاد تاثیرپذیری ایرانیان از مشروطه عثمانی است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که روشنفکران ایرانی به موازات عثمانی با دنیای غرب، هندوستان و نیز مشروطیت روسیه و ژاپن تعامل داشتند وضمن آشنایی با مشروطه و مفهوم دولت مدرن؛ حتی پیش از مشروطه عثمانی به ضرورت انجام اصلاحات در نظام حکمرانی خود پی برده بودند؛ بنابراین مشروطه ایران امری درون زا و اصیل بود و نمیتوان آن را تقلیدی و تابع عثمانی دانست. تنها استثنا این بود که مشروطیت عثمانی به سبب همسایگی و تاثیر غرب زودتر از ایران رخ داد و شمارایرانیان مقیم عثمانی که تحت تاثیر آن قرار گرفتند از ایرانیان دیگر کشورها بیشتر بود. روشنفکران ایرانی نیز برای تطبیق قوانین مشروطه با دین؛ به تجربه عثمانی نیازداشتند. این سه موضوع که در این پژوهش به آنها پرداخته میشود، سبب شدند تا مشروطۀ ایران به شکل صوری و فرمال تحت تاثیر عثمانی قرار گیرد.
AbstractHow Iranians were influenced by the Ottoman constitution has always been one of the challenging topics. Some authors have denied this issue and others have spoken about the influence of the Ottoman constitution on Iran's constitutionalism as if the Ottomans were the creators of Iran's constitution. The main problem of the author in this research is to know the nature and dimensions of Iranian influence on the Ottoman constitution. The findings of the research show that Iranian intellectuals interacted with the Western world, India, as well as the constitutionalism of Russia and Japan, along with the Ottoman Empire, and they were familiar with the constitution and the concept of the modern state. Even before the Ottoman constitution, they realized the necessity of reforms in their governance system; Therefore, Iran's constitution was an endogenous and original matter and it cannot be considered as an imitation or subject of Ottoman rule.The only exception was that the Ottoman constitutionalism happened earlier than Iran due to the neighborhood and the influence of the West, and the number of Iranians residing in the Ottoman Empire who were affected by it was more than the Iranians of other countries. Iranian intellectuals are also trying to adapt constitutional laws to religion; They needed Ottoman experience. These three issues, discussed in this research , caused Iran's constitution to be formally influenced by the Ottoman Empire
Machine summary:
مسأله اصلی این پژوهش که به روش توصـیفی تحلیلـی انجام پذیرفته ، ارزیابی چگونگی تأثیرپـذیری ایرانیـان از مشـروطه عثمـانی اسـت و بـرای شناخت بیشتر مسأله پژوهش ، این پرسش ها مطرح شده انـد: آیـا مشـروطه عثمـانی الهـام بخش و سرمشق مشروطه خواهی ایرانیان بوده است ؟ ماهیت این الهام بخشی ، در صـورت وجود، چگونه بوده است ؟ آیا ایرانیان محتوای اندیشۀ مدرن دولت را از عثمانیان گرفته انـد یا این که تنها به سبب تقدم زمانی از تجربۀ انها بهره برده اند؟ آیا ایرانیان پیش از مشـروطۀ عثمانی با غرب و دیگر کشورهای آشنا با مفـاهیم مشـروطه ارتبـاط داشـته و از انهـا تـأثیر پذیرفته اند؟ هرچند تاکنون پژوهشی با محوریت عنوان این مقاله انجام نشده است ؛ اما پژوهشـهایی درباره مشروطه عثمانی و مشروطه ایرانی صورت گرفتـه انـد کـه بـا برخـی مباحـث ایـن پژوهش ، مشابه هستند.
از آنجا که این جمله سبب پیدایش سوء تفاهم هـای زیـادی شده است ، طرح این پرسش ضروری است که منظور از سرمشق چیست ؟ برای پاسخ به آن ذکر چند نکته درباره نسبت مشروطه عثمانی و مشروطه ایرانی ضروری است : نخست ایـن که ، دقت در مفهوم و محتوای قانون اساسی عثمانی نشان می دهد کـه روح ایـن قـانون از دولت مدرن و کنستیتوسیون فاصله زیادی دارد و به سبب تجمیع قدرت دینی و دنیـوی در شخص سلطان ، او چنان قدرتی یافته است که در کمتر دولت استبدادی نظیر آن دیـده مـی شود.