Abstract:
قرآن کریم است که برخی مدخلهای آن را نوشته است. وی در این مدخلها درباره فرزند «ذبیح» حضرت ابراهیم (ع) برخلاف اندیشه بیشتر محققان اسلامی نظر داده است و معتقد است که ابراهیم (ع) میخواست اسحاق - فرزند دوم خود - را قربانی کند. به باور وی، بیشتر مفسران پیشین قرآن، هم به همین نظر تمایل و اعتقاد داشتند. پژوهش حاضر با بررسی، تحلیل و نقد محتوایی مدخل «اسحاق» از دایرةالمعارف قرآن، دیدگاه ریون فایرستون را به چالش کشیده و به بررسی روششناسی مدخل مزبور و چرایی اصرار فایرستون بر ذبح اسحاق میپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد علاوه بر تناقض تورات و انجیل برنابا در تعیین مصداق ذبیح، سیاق آیات قرآن با ذبح حضرت اسماعیل تناسب دارد؛ علاوه بر این که روایات مربوط به ذبح اسماعیل با سند صحیح و در منابع معتبر آمده است، برخلاف روایات مربوط به ذبح اسحاق که علاوه بر انقطاع سند، با ضعف راویان مواجه است. همچنین برخلاف نظر فایرستون، علاوه بر تأکید استدلالی مفسران معاصر، تعداد کثیری از تفاسیر پیش از قرن دهم نیز حضرت اسماعیل را به عنوان قربانی مورد نظر قرآن معرفی کردهاند.
The specialized view of the Orientalists on the teachings of the Holy Quran shows the necessity of a methodical and critical look at their studies. Especially, some of them have adopted a particular method in determining the examples of some verses. Reuven Firestone is one of the authors of the encyclopedia of the Holy Quran, who has written some of its entries. In these entries, he has commented on the "Zhabih" (sacrificed child) of the Prophet Ibrahim (AS) and, contrary to the opinion of most Islamic scholars, he believes that Ibrahim (AS) wanted to sacrifice "Ishaq" (Isaac) - his second son. According to him, most of the previous commentators of the Qur'an share the same tendency and belief in this regard. The present study challenges Reuven Firestone's opinion by examining, analyzing and criticizing the content of the entry "Ishaq" from the Quran encyclopedia and examines the methodology of the mentioned entry and why Firestone insists on Isaac to be the sacrificed child. The findings of the research show that in addition to the contradiction between the Torah and the Gospel of Barnabas in determining the example of sacrifice, the context of the verses of the Qur'an fits with the sacrifice of Ismail. Besides, the hadiths related to the sacrifice of Ismail, came with valid chain of documents and reliable sources, unlike the narrations related to the sacrifice of Isaac, which, in addition to the interruption of the chain of transmission, are faced with the weakness of the narrators. Also, contrary to Firestone's opinion, in addition to the argumentative emphasis of contemporary commentators, a large number of commentaries before the 10th century have also introduced Ismail as the intended sacrifice in the Qur'an.
Machine summary:
يافته هاي پژوهش نشـان مي دهد علاوه بر تناقض تورات و انجيل برنابا در تعيين مصـداق ذبيح ، سـياق آيات قرآن با ذبح حضـرت اسـماعيل تناسب دارد؛ علاوه بر اين که روايات مربوط به ذبح اسماعيل با سند صحيح و در منابع معتبر آمده اسـت ، برخلاف روايات مربوط به ذبح اسـحاق که علاوه بر انقطاع سـند، با ضـعف راويان مواجه اسـت .
بررسـي سـندي روايات نشـان مي دهد که احاديث يانگر ذبح اسـماعيل از اتقان سـندي برخوردارند، چنان که نعمت الله جزايري به صــحت آنها تصــريح مي کند (جزائري ، ١٤٠٤ ق: ١٣١)؛ درحـالي کـه روايات بيانگر ذبح اســـحـاق، - چنـانکـه ـبه تفصــيل خواهـد آمـد- از چنين اتقاني برخوردار يستند؛ براي نمونه روايت زير با سند صحيح به ذبح اسماعيل اشاره مي کند: در کتاب کافي در باب «َفضْـلَِ لحْمِ الضَّـأْنِ عََلي اْلمَْعزِ» روا تي از امام رضـا عليه الســلام نقل شـده اسـت که آن حضـرت يکي از دلايل برتري گوشـت گوسـفند بر گوشـت بز را فديه شدن گوسفند به جاي اسماعيل در ماجراي ذبح مي دانند: (به تصویر صفحه رجوع شود) اين روايت مسند و متصل که در کتاب محاسن برقي يز آمده است (برقي ، ١٣٧١ش ، ج ٢: ٤٦٧ - ٤٦٨).
عبد الله بن ابي بکر در طبقه هفتم (ابن حجر عسـقلاني، ١٤١٥ ق، ج ١: ٥٧٨) و محمد بن مسـلم در طبقه چهارم قرار دارد (همان ، ج ٢: ١٣٣)؛ بنابراين مي توان گفت حديث مقطوع است .
قرن هفتم محمد بن حسـن شـيباني در «نهج البيان عن کشـف معاني القرآن » به نام اسـماعيل تصـريح (به تصویر صفحه رجوع شود) ١٤١٣ ق، ج ٤: ٢٩٥)؛ مراد از پسر بردبار در آيه ١٠١ صافات ، اسماعيل عليه السلام است .