Abstract:
موضوع، خاستگاه، اشكال و كاركرد دولت، در حوزه انديشه اسلامي به طور جدي مورد توجه قرار داشته و هم از منظر فلسفه سياسي و هم از بعد حقوقي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است؛ به طوري كه اين موضوع و مسئله حاكميت را ميتوان به صراحت در آيات فراواني از قرآن كريم، و نيز كلمات علي ( ع) در نهج البلاغه، همچنين در متون كلامي و فقهي و تاريخي مسلمانان ملاحظه نمود. آرا و نظريات حكمائي چون فارابي، بوعلي سينا، غزّالي، خواجه نصير طوسي و بويژه عبدالرحمن ابن خلدون در اين زمينه بسيار واجد اهميت و شايسته بررسي و تأمل است. در مقالهي حاضر تلاش به عمل آمده تا ضمن اشاراتي اجمالي به مفهوم دولت و حاكميت در متون ديني و بخصوص قرآن كريم، به طور مشخص آراء و نظريات ابن خلدون در اين خصوص مورد بررسي و نقادي قرار بگيرد.
the subject, origin, forms and function of the state have been seriously considered in the field of islamic thought and have been discussed both from the perspective of political philosophy and from the legal point of view; so that this issue and the issue of sovereignty can be explicitly seen in many verses of the holy quran, as well as the words of ali (as) in nahj al-balaghah, as well as in theological, jurisprudential and historical texts of muslims. the opinions and theories of scholars such as farabi, bu'ali sina, ghazzali, khawaja nasir tusi and especially abdul rahman ibn khaldun in this field are very important and worthy of study and reflection. in the present article, an attempt has been made to briefly refer to the concept of government and sovereignty in religious texts, especially the holy qur'an, and to specifically examine and critique ibn khaldun's views and theories in this regard.
Machine summary:
نظريه دولت در ديدگاه ابن خلدون با تأکيد بر جنبه هاي جغرافيايي و شهر سازي 1 امير امين زاده چکيده موضوع ، خاستگاه ، اشکال و کارکرد دولت ، در حوزه انديشه اسلامي به طور جدي مورد توجه قرار داشته و هم از منظر فلسفه سياسي و هم از بعد حقوقي مورد بحث و بررسي قرار گرفته است ؛ به طوري که اين موضوع و مسئله حاکميت را ميتوان به صراحت در آيات فراواني از قرآن کريم ، و نيز کلمات علي ( ع ) در نهج البلاغه ، همچنين در متون کلامي و فقهي و تاريخي مسلمانان ملاحظه نمود.
٣-١- منشأ شکل گيري حکومت از آنجا که ماهيت گروهي زندگي انسان و نيز تمايزات نژادي، زباني و قومي ميان آنان کاملا طبيعي و آشکار است ، مسلما وجود زمينه ها هاي بروز اختلاف و تنازع در ميان آدميان و گروه و دسته جات مختلف نيز امري واقعي است (نصيرالدين طوسي، ١٣٦٠)،که چه آن هر قومي بنا به اهداف ، علائق و باورهاي خاص خود، به طور طبيعي نسبت به ساير اقوام و گروه ها احساس تمايز و تشخص داشته و خود را واجد هويت و شخصيتي متمايز از ديگران نظريه دولت در ديدگاه ابن خلدون مي شمارد.