Abstract:
هدف این مقاله بررسی محتوایی کتاب های درسی دوره ابتدایی با رویکرد شاخص های اجتماعی سبک زندگی اسلامی است. شاخص های اجتماعی عبارتند از تلاش، اعتدال، پایبندی به خانواده، صله رحم، دوری از اسراف. روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع تحلیل محتوا است. جامعه آماری، شامل تمام کتاب های درسی ابتدایی چاپ شده در سال 1400 است. نمونه پژوهش شامل شش جلد کتاب فارسی، پنج جلد کتاب هدیه های آسمانی و چهار جلد کتاب مطالعات اجتماعی است که به این شاخص ها پرداخته اند. یافته های این مقاله نشان می دهد فراوانی شاخص های اجتماعی سبک زندگی در کتاب های درسی پایه اول 70 مورد ، پایه دوم 149 مورد، پایه سوم 294 مورد، پایه چهارم 132 مورد، پایه پنجم 211 مورد، پایه ششم 164 مورد است. در مجموع یافته های پژوهش بیانگر آن است که در کتاب های درسی دوره ابتدایی پایه اول، کمترین توجه به شاخص ها و بیشترین میزان توجه، مربوط به پایه سوم می باشد. در بین شاخص اجتماعی، صله رحم و دوری از اسراف دارای کمترین میزان توجه بودند.
The purpose of this article is to study the content of elementary school textbooks with the approach of social indicators of Islamic lifestyle. Social indicators include effort, moderation, family commitment, peace of mind, avoidance of extravagance. The method of the present study is descriptive and content analysis. The statistical population includes all elementary textbooks published in 1400. The research sample includes six volumes of Persian books, five volumes of heavenly gifts books and four volumes of social studies books that have dealt with these indicators. The findings of this article show that the frequency of social indicators of lifestyle in textbooks is 70 for first grade, 149 for second grade, 294 for third grade, 132 for fourth grade, 211 for fifth grade, and 164 for sixth grade. In general, the research findings indicate that in the textbooks of the first grade of elementary school, the least attention is paid to the indicators and the highest amount of attention is related to the third grade. Among the social indicators, uterine reconciliation and avoidance of extravagance had the least attention.
Machine summary:
نتيجه پژوهش اين اسـت که متن و تصـاوير کتاب هاي مذکور، به روش غير فعال و پرسـش هاي کتاب به روش فعال تدوين شـده اند (زائر پور تمليکي & زائر پور تمليکي, ١٣٩٥) همـانطور که مشـــاهده مي شـــود اين مقـاله ، به شـاخص هاي اجتماعي کتاب هاي هديه هاي آسـماني توجهي نداشـته و از منظر فعال و غير فعال بودن بررسي شده است (تحليل و مقايســه ي محتواي کتاب هاي فارســي پايه ي دوم و ســوم ابتدايي از لحاظ مولفه هاي رفتار مدني در سـال تحصـيلي ١٣٤٦-١٣٨٧) نويسـنده مقاله ، رفتار مدني را در کتاب هاي درسـي دوره ابتدايي بررسـي مي کند.
(ملکي علمداري & جلايي پور, ١٣٩٠) اين مقاله هم با پژوهش حاضـر متفاوت اسـت چون مولفه هاي رفتار مدني را در کتاب هاي فارسـي مورد بررسـي قرار داده و به شاخص هاي اجتماعي کتاب هاي هديه آسماني توجهي نکرده است (تربيت اخلاقي از ديدگاه ابن سـينا و تحليل محتواي کتاب هاي درسـي پايه شـشـم ابتدايي بر اســاس آن ) نتايج به دســت آمده در اين مقاله نشــان مي دهد به اهداف تربيت اخلاقي توجهي نشــده و در راســتاي روش تربيت اخلاقي بيشــترين فراواني مربوط به (نصـــيحت ) (آموزش حرفه و صـــنعت براي کســـب درآمد از راه حلال ) و کمترين فراواني مربوط به (شـناخت کامل نفس و خصوصيات آن ) ( آموزش روش هاي پيگيرانه ) (آموزش انفاق براي حل مشـکلات مالي و اقتصـادي افراد جامعه ) ( آموزش روش ازدواج صـحيح و مناسـب براي داشـتن زندگي سـالم ) بودند.