Abstract:
مفهوم «مصلحت» بهعنوان یک قاعده مهم تصمیمساز، با ابهاماتی در جمهوری اسلامی مواجه و نیازمند یک تحلیل درست و ارائه یک تعریف مشخص برای الگو گرفتن در حکومت است؛ رهبر انقلاب اسلامی فرمودند: قضاوت انسان برای تصمیم و عمل بر پایه این تحلیلها صورت میپذیرد و اصل مهم در تحلیل یک مفهوم، صحیح اندیشیدن در مورد آن است؛ از این رو تحلیل مفهوم «مصلحت»می تواند با استفاده از اندیشه درست در مبانی دینی برای تصمیمات یک حکومت مردمسالار دینی انجام شود. معاهده صفین بهعنوان یک تصمیم مصلحتی در حکومت علوی با کمک هرمنوتیک شلایرماخر که یک روش تحلیلی از وقایع است، برای پاسخ به ابهامات مطرحشده در تعریف «مصلحت» با این پرسش که :مفهوم مصلحت در واقعه مهم معاهده حضرت علی (ع) با معاویه چگونه تعریف و صورتبندی شده است؟ مورد تحلیل قرار گرفت. از قرار دادن دادههای گردآوریشده به شیوه اسنادی- آرشیوی در قالب ۹ مؤلفه هرمنوتیکی این نتیجه به دست آمد: مصلحت امری است که در جهت تأمین اهداف والای اسلام یعنی برقراری عدالت، با توجه به اوضاعواحوال اجتماعی وقت، حکومت را یاری نموده و منفعتی بلندمدت را به همراه داشته باشد. این مفهوم بهگونهای صورتبندی شده که یک راهکار موقت در بزنگاهها برای حفظ اصول اسلامی و حاکمیت اسلام که همان عدالت است در محدوده احکام قران و سنت ائمه باشد، بهطوریکه هیچ اصلی به تعطیلی کشیده نشود و نهایتاً خیر، پیروزی و عزت مسلمین را در بر داشته باشد.
The present study aims to address the notion of “expedience”in one of the most significant politico-historical phenomena at onset of Islam, namely Siffin Treaty, so as to develop patterns of expedience in Islamic Republic of Iran. As a result, the main question of this research is: How should the notion of “expedience” in treaty between Imam Ali and Muaviye should be defined and addressed?The results of data analysis through Schleiermacher’s hermeneutics are based on nine items of hermeneutic circle of tradition and history, context and background, experience(for reconstruction of community background during Alavi State), language, intention and purpose of author, implied and implicit meaning, interpretation and reading by reader or interpreter) for understanding Imam Ali’s conditions and intention of accepting Siffin Treaty suggest: “Expedience” in Alavi State is the same as Islamic expedience established during the reign of Prophet Mohammad. In other words, expedience at the time was a conditional affair in an Islamic framework so as to realize the basic goals of Islam, namely stability of Islamic community and continuation of reign by taking measures against discrimination, violence, threats and exile, In an Islamic state,the notion has the following characteristics: 1-It is a temporary solution.2-It is used for protection of the community and Islamic rule during times of emergency.3-It is only justified according to decrees in Quran and prophetic tradition.4-It does not exclude any principle. 5-It is accompanied by a long-term benefit. 6-It results in victory and majesty of the Muslims. 7-It provides maximum benefit for the least cost.
Machine summary:
به اين ترتيب پرسش اصلي اين تحقيق عبارت اسـت از اينکـه : مفهـوم مصـلحت در معاهـده حضرت علي (ع ) با معاويه چگونه تعريف و صورت بندي شده است ؟ پاسخ حاصل شده از تحليـل داده هـا با روش هرمنوتيک شلايرماخر مبتني بر٩ مؤلفه دور هرمنوتيکي : سنت و تاريخ ، بافت و زمينه ، تجربـه ، بـراي بازسازي فضاي جامعه عصر علوي و متن ، زبان ، نيت و مقصد مؤلف ، معناي تلويحي و تصـريحي ، تأويـل و قرائت خواننده يا مفسر، براي فهـم شـرايط و نيـت علـي(ع ) در پـذيرش معاهـده صـفين ، ايـن اسـت کـه : «مصلحت » در حکومت علوي همان مصلحت اسلامي پايه گذاري شده در زمـان پيـامبر(ص ) يعنـي امـري مشروط در چارچوب اصول اسلام در جهت تأمين اهداف بنيادين اسلام يعني ثبات جامعـه اسـلامي و دوام حکومت آن با سوءگيري ضد تبعيض ، تهاجم ، تهديد و تبعيد است .