Abstract:
آبراههای مرزی در منطقه خاورمیانه با محرکهایی مانند تغییرات آب و هوایی، افزایش جمعیت، توسعه اقتصادی و شهرنشینی، باعث افزایش تقاضا و فشار برمنابع آب شیرین شده است. این مساله در حوضه رودخانههای مشترک باعث کمبود آب و به رویکردی تنشزا تبدیل شده و ابعاد جدیدی را به تعاملات دولتی افزوده است و باعث ایجاد مثلثی از ناامنی آب، منازعه و همکاری در میان کشورها در مورد بهرهبرداری و مدیریت آن گردیده است. اختلاف بر سر بهرهبرداری، مدیریت، تعیین خط مرزی و میزان کیفیت آب شیرین در رودخانه اروندرود باعث گردیده که ادراک همکاری و منازعه توأمان در این حوضه آبی وجود داشته باشد. مفاهیم منازعه_ همکاری محور تعاملاتی را سازماندهی میکنند و بر مبنای تأثیرگذاری و تأثیرپذیری این محور سطوح ادراکی شکل میگیرد. پژوهش پیش رو با روش توصیفی_ تحلیلی، قیاسی _ فرضیهای و بنیان نهادن چارچوب نظری به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که چگونه می توان رویکرد منازعه و همکاری در سیاست خارجی ایران در حوضه رودخانه اروندرود را مدیریت نمود؟ سیاست آبی ایران در رودخانه اروندرود از طریق امنیتیزدایی و دیپلماسی آبی میتواند بحران آب را مدیریت نماید. پردازش این مهم با استفاده از چارچوب مفهومی و برآیند اختلافات آبی ایران و عراق در رودخانه اروندرود به عنوان مطالعه موردی بررسی میگردد.
The Middle East region's transbordera rivers are being impacted by factors like climate change, population increase, economic development and urbanization, rising demand and the pressure of freshwater resources. A triangle of water insecurity, conflict, and cooperation among nations regarding its exploitation and management has been formed as a result of this issue, which has also caused a water shortage in common rivers, evolved into a tension-inducing strategy, added new dimensions to governmental interactions, and created the aforementioned water shortage. The dispute over the exploitation, management, determination of the boundary line and the level of fresh water quality in the Arvandroud River has led to the perception of collaboration and conflict in this water area. The conflict-cooperation axis organizes interactions and the perceptual levels are formed based on the influence and effectiveness of this axis. With descriptive-analytical, comparative-hypothetical, and theoretical framework-building techniques, future study will attempt to provide a respond to this query, How to manage the conflict and cooperation approach in Iran's foreign policy in the Arvandroud basin? Iran's Arvandroud River Hydropolitics can help manage the water situation, Through de-securization and Hydrodiplomacy. Processing the significant issue is being studied with the usage of conseptual framework and Iran-Iraq water conflict consequences in the Arvandroud River as a case study.
Machine summary:
تاريخ دريافت : ١٤٠١/٠٣/٢١ تاريخ بازبيني: ١٤٠١/٠٦/٢٢ تاريخ پذيرش : ١٤٠١/٠٧/١٠ فصلنامه روابط خارجي، سال ١٤، شماره ٤، پياپي ٥٥، پاييز ١٤٠١، صص ١٠٥-٦٦ مقدمه خاورميانه از جمله مناطقي اسـت که از گذشـته با کم آبي مواجه بوده اسـت و امروزه چالش هاي جديدي شـامل تغييرات آب و هوايي، خشـک سـالي و سـيل ، عدم وجود تعادل ميان عرضـــه و تقاضـــا با آن ادغام و باعث شـــکل گيري انواع تعاملات در رودخانه هاي مرزي شــده اســت ، بنابراين رقابت بر ســر دســترســي به آب در اين حوضه ها به دليل افزايش تغييرات باعث رويدادهاي متضادي ميشود.
بـدين ترتيـب در بررســـي بحران هـاي منـابع آبي در رودخانه هاي مرزي مشــترک بايد از چند ابزار همزمان در کنار هم براي شــناخت يک مسـاله استفاده نمود؛ به منظور شناسايي شاخص هاي تعارض و همکاري آب و ادراک تهديد سـوژه با بهره گيري و کاربسـت الگوي همکاري و منازعه آرون ولف وهمکارانش ، مولفه هاي مکتب امنيتي کپنهاگ ، بحران مايکل برچر تلاش ميکنيم به درک بهتري از مديريت آبي ايران و عراق دسـت يابيم .
ســـيـاســـت خـارجي از طريق مـديريـت کـارآمـد آب هـاي فرامرزي بـه کـارگزاران مکانيسـمي براي کسـب منافع را مي دهد و با نظارت بر منازعات ، بحران را مديريت مي نمايد، بنابراين سـياسـت هاي مديريتي منابع آبي در بالادسـت عامل تعيين کننده آسـيب پذيري اقتصـاد، معيشـت و کمبود آب پايين دسـت اسـت که بر تعاملات بين سـاحلي تأثيرگذار بوده و شـامل رويکرد کشـورهاي بالادسـت به توسـعه آب ميشـود ( ٤٦.