Abstract:
به گواهی مورخان و نویسندگان، عوامل زمینه ساز فکری داخلی نهضت مشروطه متعددند،یکی از این عوامل انجمنهای سیاسی بودند که در طول سالهای قبل از نهضت مشروطه، تلاش خستگی ناپذیری را در راه مبارزه با استبداد و فساد حکومت قاجار به عمل آوردند و در نهایت سبب پیروزی نهضت مشروطه و پی ریزی تشکیل احزاب سیاسی در ایران دوره قاجار گردیدند. این انجمنها را که در زمینه های فکری داخلی نهضت مشروطه نقش داشتند را می توان آغاز کننده رسمی مشارکتهای مدنی در ایران دوره قاجار نامید که بر طبق اساسنامه خود به انجمن های سیاسی،ایالتی و ولایتی، صنفی، مذهبی، ادبی و منطقهای تقسیم میشدند. یکی از عمده ترین تشکل های سیاسی ای که خواستار ایجاد اصلاحات در ساختار هرم قدرت و حکومت در ایران دوره قاجار بود و در این دوران شکل گرفت، انجمن تبریز بود. نگارنده در این پژوهش سعی دارد تا به نقش انجمن تبریز در نهضت مشروطه بپردازد. روش تحقیق در این پژوهش ، از نوع تاریخی، توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و بررسی اسناد است و در بررسی کتابخانهای منابع دست اولی که راجع به نقش انجمن تبریز در نهضت مشروطه نوشته شده در اولویت هستند و اصلیترین منابع تحقیقاند.
According to historians and writers, there are many internal factors underlying the constitutional movement, one of which was the political associations that in the years before the constitutional movement, made a tireless effort to fight the tyranny and corruption of the Qajar government and finally They led to the victory of the constitutional movement and the formation of political parties in Qajar Iran. These associations, which played a role in the internal intellectual fields of the constitutional movement, can be called the official initiators of civil partnerships in Qajar Iran, which according to their statutes were divided into political, provincial, trade union, religious, literary and regional associations. One of the major political organizations that called for reforms in the structure of the pyramid of power and government in Qajar Iran and was formed during this period was the Tabriz Association. In this research, the author tries to address the role of the Tabriz Association in the constitutional movement. The research method in this research is historical, descriptive-analytical. The method of collecting information is library and review of documents and in the study of libraries of first-hand sources that are written about the role of Tabriz Association in the constitutional movement are a priority and are the main sources of research.
Machine summary:
(جبارلوي شبستري ،١٣٨٣: ص ١٢)(رسول اف و راسخ ،١٣٩٧:ص ١٤)(مولانا،١٣٥٨:صص ٢٢٧-٤٦-٣٣)(جبارلوي شبستري ، ١٣٩٣:ص ٩) بنابراين مي توان گفت که تبريزدر آن زمان منبع مهم فکري و حتي منبع فکري مشروطه طلبي در ايران بود و مهمترين دليل آن نزديک بودن به مراکز صنعتي دنيا يعني غرب بود و درهمان زمان قاجار دار السلطنه تبريز داراي تفکر پيشروتري نسبت به دارالسلطنه تهران در امر حکومت داري بود و نخستين جرقه زمينه هاي فکري داخلي نهضت مشروطه در تبريز، با آغاز جنگ هاي اول ايران و روس و از دست رفتن سرزمين هايي از ايران ، آمدن ژوبر نماينده فرانسه به ايران و ملاقات او با عباس ميرزا وليعهد فتحعلي شاه و سوال او از نماينده فرانسه درباره علوم و فنون جديد، غلبه استعمار بر مملکت ، دادن امتيازات به روس و انگليس و دخالت آنها در امور داخلي ايران وغيره باعث جريحه دار شدن احساسات ملي گرديد و باعث بوجود آمدن زمينه هاي فکري نهضت مشروطيت شد.
(سلطاني فر و باقري ده آبادي،١٣٩١:ص ٢٩)نکته ديگري که از اين بحث مي توان نتيجه گرفت اين است که يکي از ارکان انقلابي در ايران دوره قاجار که شبکه نهضت مشروطه طلبي را بيش از پيش ريشه دار کرد و در ارتباطات اجتماعي زمان نهضت مشروطه نقش مهمي داشت ، انجمن هاي سياسي بودند.