Abstract:
رویکرد همزمانی معناشناسی، تلاشی در جهت بازنمایی واژگان مفاهیم قرآنی است؛ زیرا واژگان در قرآن معنای حقیقی خود را از مجموع ارتباطات بینامتنی به صورت شبکه معنایی آشکار مینمایند. نوشتار حاضر در پی آن است که نخست به بررسی ریشهای ماده «طوق» لغت و کاربردهای آن در قرآن بپردازد. پس از آن مفاهیم همنشین و متقابل ماده طاقه مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. رویکرد گزینش مفاهیم همنشین، از میان واژگانی است که دارای قرابت معنایی با کلمه «طاقت» هستند. جستجوی دادههای قرآنی نشان داد که واژگانی همچون «مبتلیکم، تُحمّلنا، اصراً، بخلو، وسع و یکلّف» همنشینهای اولیه ماده طاقه هستند که در مولّفههای معنایی رنج، مشقّت و سختی اشتراک دارند. در مرحله ثانویه، هر کدام از این 6 کلمه که ضمن قرابت معنایی با «طاقه» همنشین بودند، در برخی آیات با واژگانی همنشین شدهاند که خود در دایره مؤلفههای معنایی طاقت قرار میگیرند. سپس با استفاده از مؤلفه تقابل معنایی به تبیین چهار ماده «یسر، خفف، رفق و هون» پرداخته شد و برآیند مفاهیم این 4 ماده آسانی، راحتی و سبکی است که ضمن تقابل با معنای مشقّت و سختی در طاقت، سبب اطمینان به دخالت قیود مذکور در کنار توانایی در معنای طاقت خواهند بود. لازم به ذکر است نوشتار حاضر با استفاده از منابع کتابخانهای و روش توصیفی_تحلیلی به رشته تحریر درآمده است.
The simultaneity approach of semantics is an attempt to represent the vocabulary of Quranic concepts. Because words in the Qur'an reveal their true meaning from the sum of intertextual connections in the form of a semantic network. The purpose of this article is to first examine the root of the word "taqah" in the word and its uses in the Qur'an. After that, the adjacent and mutual concepts of the taqah material will be studied. The approach of selecting cognate concepts is among words that have a semantic affinity with the word taqe. The search of Quranic data showed that words such as; Mobtilikam, Tohmalna, Asra', Bakhlo, Vasa and Iklof are the primary companions of the subject of taqah, which share the semantic components of suffering, hardship and difficulty. In the secondary stage, each of these 6 words, which had a semantic affinity with taqah, have been paired with words in some verses that are included in the semantic components of zakat. Then, by using the component of semantic contrast, the explanation of the four articles Yasir, Abbreviation, Rafq and Hun was discussed and the result of the concepts of these 4 articles is ease, comfort and lightness, which, while contrasting with the meaning of difficulty and difficulty in strength, ensures the involvement of the mentioned restrictions in addition to Ability will mean endurance. It should be noted that this article was written using library resources and descriptive-analytical method.
Machine summary:
» (ابن منظور، (233/10 :1414 «يطيقونه » فعل مضارع از باب افعال و از ماده «طوق » در اصل به معني حلقه اي اســت که به گردن مي اندازند و يا به طور طبيعي در گردن وجود دارد (مانند حلقه رنگين گردن بعضي از پرندگان ) ســپس به معناي باري بر دوش کســي تحميل کردن که او را به مشقت و رنج بيندازد، به کار رفته است و «طاقه » اسم است به معناي آن مقداري که انسان مي تواند کاري را با مشقت انجام داده و به عجز رسد.
(طنطاوي ، ١٩٩٧: ٣٨٤/١) علامه طباطبايي در تفسير عبارت ﴿و علي الذين يطيقونه فديۀ طعام مسکين ﴾ در آيه ١٨٤ ســوره بقره مي فرمايد: «واژه «يطيقونه » از مصدر «اطاقه » است و اين واژه در مفهوم به کار بستن تمامي قدرت در عمل استعمال شده است .
» (طباطبايي ، (13/2 :1374 با توجه به کاربردهاي قرآني ماده طاقه و نظرات مفسرين مي توان چنين برداشت کرد، ماده طاقه هيچگاه در رابطه با خداوند استفاده نشده و گفته نمي شود خداوند طاقت انجام کاري را دارد، بلکه اين ماده به انســان نسبت داده شده و براي افعال خداوند کلمه قدرت به کار مي رود.
(قرشي بنابي ، ١٣٠٩: ٥٨/١) اين واژه نيز ضمن قرابت معنايي با ماده بلو در مشقت يا سختي ، در دايره واژگاني قرار مي گيرد که با طاقه مرتبط مي باشد.