Abstract:
معناشناسی واژگان قرآن کریم از جمله علوم زبانی است که در سالهای اخیر مورد توجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و به عنوان یکی از ابزارهای دقیق جهت تشخیص معنای حقیقی کلام وحیانی به شمار میرود. این مقاله در پی آن است با روش توصیفی_تحلیلی معنای اصطلاحی واژه «جُناح»، ویژگی حروف و کارکرد معنای آوای آن، ساختار صرفی، نحوی و بلاغی عباراتی از قرآن کریم که واژه مذکور در آن به کاررفته و در نهایت محور جانشینی و همنشینی واژه مذکور و مشتقات منسوب به آن را با رویکرد معناشناسی مورد بررسی قرار دهد. یافتههای این پژوهش حاکی از آن است با وجود اختلاف نظر بر معرّب و اصیل بودن واژه «جُناح»، انتساب آن به صورت تحول یافته واژه «ویناس» در زبان فارسی باستان قابل قبولتر است. همچنین معنای حروف نیز بیانکننده آن است که این واژه کمتر بر معنای مشتقات خود و ریشه «جَنح» دلالت دارد. ساختار آن در آیات به نحوی است که در قالب جملات اسمیه منفی و در آیات مدنی قرآن بیشتر برای بیان مضامین حقوقی، آداب و حدود به کار رفته است. همنشین های آن از تنوع زیادی برخوردار نیست و تنها رابطه همنشینی حاکم بر آنها مکملی است. دو جانشین «إثم» و «حَرج» در ساختاری مشابه برای «جُناح» شناسایی شده که تا حدودی با یکدیگر اختلاف معنا دارند. مشتقات به کاررفته از این واژه با توجه به فضا و ساختار متفاوت با آیات «جُناح»، از روابطی متفاوت تر از «جُناح» با همنشین های خود برخوردارند و همگی در آیاتی با بار معنایی مثبت به کار رفته اند.
he "Sin" is one of the Qur'anic themes, the semantic field of which is very important due to the multiplicity of examples and applications. This article seeks with the descriptive-analytical method of the root, the lexical and idiomatic meaning of the word "junah", the characteristics of the letters and the function of the meaning of its sound, the morphological, syntactic and rhetorical structure of phrases from the Holy Quran in which the word is used. Examine the axis of substitution and companionship of the word and its derivatives. The findings of this study indicate that despite the differences of opinion on the eloquence and authenticity of the word "Junah", its attribution to the evolved form of the word "Vinas" in the ancient Persian language is more acceptable.The meaning of the letters also indicates that this word refers less to the meaning of its derivatives and the root "Jannah". Its structure in the verses is such that it is used in the form of negative noun sentences and in the civil verses of the Qur'an it is mostly used to express legal themes, customs and limits. Its companions do not have much variety and only the companion relationship that governs them is complementary. The two successors of "Atham" and "Harj" have been identified in a similar structure for "Junah", which are somewhat different in meaning. The derivatives used of this word, due to the different space and structure of the verses of "Junah", have different relations with "Jannah" with their companions and all of them have been used in verses with a positive semantic load.
Machine summary:
جهت نيل به اهداف مذکور، روش کار اين است که به صورت توصيفي _تحليلي ، ابتدا معاني کلي آيات «جناح » مشخص و واژه مورد نظر در سياق جملاتش از لحاظ صرفي ، نحوي و بلاغي بررسي شود سپس بر اساس روابط هم نشيني و جانشيني معناي اصلي واژه در آيات تبيين گردد.
(ابن فارس ، ١٤٠٤: ٤٨٤/١-٤٨٥) راغب اصفهاني معتقد اســت چون گناه خود انسان را از حق منحرف و دور مي سازد، به هر نوع گناهي «کل إثم » مي توان واژه «جناح » را اطلاق کرد و عبارت ﴿لا جناح عليکم ﴾ (بقره /٢٣٥) را غير مورد گناه و کارهايي که گناه نيست و مباح پ١اي٠ي١٤و زمستان ١) اين روش که حاصل پروژه تحقيقاتي «گنج واژه قرآن کريم » با مديريت دکتر احمد پاکتچي است در مرکز تحقيقات دانشگاه امام صادق (ع )، در حال بررسي بوده و تاکنون در چند پايان نامه با موضوع معناشناسي در قرآن نيز به کاررفته است .
از معناي مشــتقات واژگان مشهود است که هيچ يک از واژه ها دلالت بر گناه ندارد، هيچ يــک در آيه هايي که مختص احکام و حدود الله باشــد به کار نرفته اســت ، همه آيات در ســوره هاي مکي است ، معناي سلبي ندارد و با حرف نفي منفي نشده است و روابط حاکم بين همنشــين هاي آن ها از تنوع بيشتري برخوردار اســت ؛ بنابراين شايد موضوع انتساب واژه «جناح » به فعل «جنح » حاصل همان عرب انگاري واژگان دخيل باشد؛ زيرا «برخي از لغت شناسان و مفســران واژه هايي را که مي توان براي آنان ريشه سه حرفي در نظر گرفت عربي دانسته اند، اما بعضي ديگر بر اين نظرند که حتي اگر بعضي اسم هاي بيگانه با الگويي عربي توافق دارد يا به يک ريشــه عربي مرتبط است ، الزاما نمي تواند عربي باشد.
- Jabai Ameli, Zain al-Din bin Ali (Shaheed Second (1413AH), Masalak al-Afham to revise Islamic Sharia.
Tehran: Research Insitute of Islamic Culture and Art.