Abstract:
در این مقاله، میکوشیم تحقیقی جامع به همراه توضیحاتی لازم، فراروی مبلغان ارجمند قرار دهیم تا بهسهولت به آیات مهدوی در سورههای حمد و بقره دسترسی داشته و بتوانند مخاطبان خود را با آیات کمترشنیدهشده مهدویت بیشتر آشنا کنند. برای تحقق این مهم، آیاتی را که ادعا شده مرتبط با حضرت ولیعصر(عج) است، مستندیابی کرده و در صورت اتقان نسبی مستند، آن را توضیح داده، آنگاه نوع ارتباط آن آیه با مهدویت را از میان چهار نوع: تفسیر، تطبیق، تأویل و تشبیه مشخص میکنیم. همچنین، قبل از ذکر مستند ارتباط هر آیه با مهدویت، اشارهای به تفسیر آن میشود تا هنگام تطبیقش با حضرت مهدی(عج)، معلوم شود آیه، مصادیق دیگری نیز دارد. فایده این کار، آن است که مخاطب هنگامی که با یکی دیگر از مصادیق آن آیه آشنا شد، دچار سردرگمی نمیشود و احساس تناقض در تفسیر آیه نمیکند.
Machine summary:
برای تحقق این مهم، آیاتی را که ادعا شده مرتبط با حضرت ولیعصر(عج) است، مستندیابی کرده و در صورت اتقان نسبی مستند، آن را توضیح داده، آنگاه نوع ارتباط آن آیه با مهدویت را از میان چهار نوع: تفسیر، تطبیق، تأویل و تشبیه مشخص میکنیم.
در پایان، به این نکته اشاره میکنیم که ممکن است نوع دیگری از ارتباط آیات و سورهها با مهدویت نیز قابل تصویر باشد و آن، تلاوت قرآن است؛ مثلاً در حدیثی از امام صادق( نقل شده: «هر بندهای که شبهای جمعه سوره اسراء را بخواند، نمیمیرد تا اینکه قائم( را درک کند و از اصحاب او باشد» (صدوق، 1406ق، ص107)؛ اما لازم نیست که اینگونه موارد را نوع پنجم ارتباط به شمار آورد؛ زیرا این فضیلت که برای تلاوت سوره اسراء نقل شده، به اعتبار آیاتی از آن سوره است که در باره حضرت ولیعصر( میباشد.
یکی از مفسران معاصر، توضیح لطیفی در باره تطبیق این آیه شریفه بر حضرت ولیعصر( داده که چکیده آن چنین است: «از آنجا که لازم است صراط مستقیم، بالفعل موجود باشد و لحظهبهلحظه سبب هدایت تکوینی و تشریعی شود، امروزه مصداقی جز وجود مقدس امام زمان( ندارد» (خمینی، مصطفی، 1418ق، ج2، ص116).
اکنون جای این پرسش باقی است که منظور امام باقر( از جاری شدن این آیه شریفه بر قائم( چیست؟ چند احتمال در این باره وجود دارد: (1) منظور از قائم را همه امامان( بدانیم که هنگام شهادت، همان وصیت توحیدی یعقوب( را به فرزندان خود میکنند و آنان نیز همان پاسخ فرزندان یعقوب را میدهند.