Abstract:
اسلام برای رفاه جامعه، نیل به کمال و بهزیستن انسان ها تشکیل دولت کارآمد را تکلیف می داند. هدف از پژوهش حاضر شناسایی مولفه های کارآمدی دولت ها از منظر آموزه ها و حقوق عمومی اسلام میباشد. براساس مبانی اسلام قدرت دولت ها در صورتی مشروعیت دارند که مبتنی برآموزه های دینی باشد. امروزه دولت های جوامع اسلامی بدلیل عدم دسترسی مستقیم به امام معصوم (ع) و نبود اطمینان کافی از علم، تقوی و التزام عملی دولتمردان، در معرض جهل و خطا می باشند. دولت ها باید به چه مولفه هائی عمل نمایند تا افزایش کارآمدی را درک کنند؟ در این پژوهش با روش توصیفی آموزه ها و مولفه های حقوق عمومی اسلام در منابع، مورد تحلیل و بررسی قرارگرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد عمل به مولفه های عقلانیت، عدالت محوری، کرامت انسانی، مسئولیت پذیری، خدا محوری، تقوا، تعهد، قانون مداری، ساده زیستی، همزیستی، شور و مشورت، امنیت، نظارت همگانی، برخورد با فساد و پاسخگو بودن، تعاون، رفاه و آموزش عمومی، پرهیز از اشرافی گری، اقامه قسط و عدل، تعلیم و تربیت، سبب ارتقاء قدرت سیاسی و ساماندهی کارآمدی دولتها میگردد و اهتمام به آن ها نیل به هدف را تسهیل و ثبات حکومت و اعتماد ملت را همراه دارد.
The formation of an efficient government is demanded by Islam for the welfare of society and in order to attain human beings’ perfection and well-being. The present study was conducted to identify the components of governments’ efficiency from the perspective of Islamic public law and teachings. According to Islam, governments and political power are considered legitimate if they are based on a religious foundation.Today, the statesmen in the governments of Muslim societies are prone to ignorance and error because they are deprived of a direct access to an Infallible Imam (PBUH) and lack of an adequate assurance of knowledge, piety and practical entailment. The components required for a government to enhance its efficiency are not identified. The present descriptive study has analyzed the components of Islamic public law and teachings from relevant resources. The results of this study show that acting on the components of rationality, justice, human dignity, responsibility, God-centeredness, piety, commitment, rule of law, simplicity, coexistence, consultation, security, public oversight, dealing with corruption and accountability, cooperation Welfare and public education, avoidance of aristocracy, establishment of installments and justice, diligence in education, promote political power and efficient organization of governments and Taking care of them facilitates the achievement of the goal and brings stability to the government and the trust of the nation.
Machine summary:
کليد واژه : کارآمدي دولت ها، آموزه ها، حقوق عمومي، اسلام ١دانشجوي دکتري، دانشکده علوم انساني، دانشگاه آزاد اسلامي، سمنان ، ايران ٢دانشيار، دانشکده علوم انساني، دانشگاه آزاد اسلامي، مشهد، ايران ٣استاديار، دانشکده علوم انساني، دانشگاه آزاد اسلامي، سمنان ، ايران مقدمه اصـطلاح کارآمدي از واژه هاي داراي مفهوم عميق اسـت که صـاحبان فکر وانديشـه تعاريف مختلف ازآن نموده اند در فرهنگ علوم ســياســي اين اصــطلاح به : نفوذ، کفايت ، قابليت ، و لياقت معنا مي شــود و در تعريفي کارآمدي با کارآيي مترادف گرفته شــده (بخشــي، ١٣٧٩: ٤٤٦) لازمه هر دولت براي نيل به هدف کارامدي اسـت از منظر اسـلام نيز کارآمدي اصـلي اساسي است که مي تواند فرآيندهاي زندگي اجتماعي جامعه را تحت تأثير قرار دهد و رابطه ميان دولت ها وامت اســلامي را ســامان بخشــد ازآنجا که مباني نظام اســلامي از جانب حق مطلق ، خداوند تبارک و تعالاسـت ، ملاک مشـروعيت آن نيز الهي اسـت .
(زارعي،١٣٨٥،ج ١: ٥-٧) از ديدگاه اسـلام مي توان گفت رابطه بين مشـروعيت ومقبوليت و کارآمدي در اين نظام سـياسـي از اهميتي حياتي برخوردار اسـت به خاطر اينکه وجود يا فقدان يکي ازآنها دردراز مدت مي تواند به رشــد يا از دســت رفتن ديگري منجر شــود يعني مشــروعيت حکومت و حاکم و حق مردم بر حکومت ازطريق مطـابقـت نظـام حقوقي با موازين و آموزه هاي اســـلام کســب ميگردد وجايگاه خودرا تثبيت ميکند از اين جهت اســت که صــلاحيت ،کارآمدي و توان بالفعل حکومت و دولت در اســـلام مهم وکاملا مورد توجه ميباشـــد تا دولت ناتوان و ضـــعيف و غير کارآمد با کوتاهي در وظايف شـــرعي به خدمتگزاري مردم نپردازد و اگر به پردازد فاقد تقوا و شـروط اصـلي و شـرعي دولت اسـلامي تلقي شـده و در نتيجه ، نه تنها از مشــروعيت به مفهوم مقبوليت ، بلکه از مشــروعيت به مفهوم حقانيت نيز برخوردار نيســت .