Abstract:
هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفههای دانش فناورانه موردنیاز نومعلمان دانشآموخته شیمی جهت کاربست در فرایند تدریس علومتجربی دوره اول دبیرستان بود. پژوهش کاربردی از نوع توصیفی – پیمایشی بوده و جامعه آماری آن کلیه نومعلمان دانشآموخته شیمی دانشگاه فرهنگیان مشغول به تدریس علومتجربی بودند. بر اساس مطالعه اسناد و واکاوی مبانی نظری ابتدا مؤلفههای دانش فناورانه شناسایی شد سپس بر مبنای آنها پرسشنامه تهیه و جهت گردآوری دادهها استفاده شد. مؤلفههای دانش فناورانه در سه بعد نگرشی، دانشی و مهارتی شناسایی و با استفاده از آزمون آماری فریدمن، رتبهبندی و دستهبندی شدند. روایی پرسشنامه بر اساس نظرسنجی از خبرگان حوزه برنامهریزی درسی، متخصصان دانش فناورانه و معلمان خبره و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ کل مقیاس (87/0=α) تأیید شد. تجزیهوتحلیل دادههای حاصل از بررسی مؤلفههای دانش فناورانه نشان داد که وضعیت نو معلمان دانشآموخته شیمی بر اساس نتایج آزمون T (345/0-T=) در جایگاهی نزدیک به میانگین نظری قرار دارد و با وضعیت مطلوب فاصله دارد. برای دستیابی به کارایی مؤثر نومعلمان، راهکارهایی چون بازنگری در برنامه درسی دانش فناورانه دانشگاه فرهنگیان و متناسبسازی آن با توسعه و پیشرفت علم و فناوری، گسترش و اصلاح نگرش نو معلمان نسبت به فناوریهای نوین آموزشی و استفاده از فناوری و رسانههای آموزشی در فرایند یاددهی – یادگیری، برگزاری کارگاههای عملی مبتنی بر دانش فناورانه و تثبیت فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرایند تدریس نیاز هست.
The aim of this study was to identify the components of technological knowledge needed by newly trained chemistry teachers to be used in the process of teaching experimental science in the first grade of high school. This applied research is descriptive-survey type and its statistical population was all new chemistry teachers of Farhangian University teaching experimental sciences. Studying the documents and the analyzing theoretical foundations, the components of technological knowledge were first identified, then a questionnaire was prepared to collect data. The components of technological knowledge were identified in three dimensions of attitude, knowledge and skill and were ranked and categorized using Friedman's statistical test. The validity of the questionnaire was confirmed based on a survey of experts in the field of curriculum planning, experts in technological knowledge and expert teachers, and its reliability was confirmed by calculating the Cronbach's alpha coefficient of the whole scale (α = 0.87). The analysis of the data obtained from the examination of the components of technological knowledge showed that the status of the newly chemistry teachers, based on the results of the T test (T = -0.345), is close to the theoretical average and is far from the ideal. In order to achieve the effective efficiency of newly teachers, solutions such as revising the curriculum of technological knowledge of Farhangian University and adapting it to the development and progress of science and technology, expanding and correcting the attitude of new teachers towards new educational technologies and the use of technology and educational media in the teaching-learning process, holding practical workshops based on technological knowledge and establishing the culture of using information and communication technology in the teaching process are suggested.
Machine summary:
هرچند که بـه کارگيري فنـاوري اطلاعـات در فعاليت هـاي مـدارس قـدمت چندانͯ ندارد و خصوصا در بعد کاربردهـاي رسـمͯ از طـرف دولت هـا، تاريخچـة ايـن کاربردهـا بسـيار کوتـاه اســت ، ولـͯ مطالعـة پيشـينة موضــوع نشـان مͯدهـد (زنــدي و معصومي فرد، ١٣٩٧: ۶۵) که کاربردهاي تسهيل کنندة فناوري اطلاعات در برنامـه هاي آموزشͯ به ويژه درک مفاهيم و آموزش علوم تجربي به قدري گسترده و کارا بوده است که بسياري از معلمان علوم تجربي و مدارس ، قبل از تدوين برنامه هاي جامع دولتͯ در ايـن زمينــه ، خــود دســت به کار شــده اند و از ايــن فنــاوري نــوين جهــت تســهيل يــادگيري دانش آموزان سود برده اند (حداديان ، ١٣٩٠: ١١٧).
برخي از اين تحقيقات ، اينترنـت را بسـتري مناسـب بـراي آمـوزش علـوم برشـمرده انـد (٢٠٠٦:٦٠٧ ,Petish &Davis ) و ويژگيهاي آن را در فرايند ياددهي - يادگيري علوم به شرح زير برشمرده اند: ١- حذف قيد زمان و مکان آموزش علوم ۴- چند رسانه اي کردن آموزش علوم ٢- يادگيري مستقل و توجه به مهارت هاي فردي ۵- احيا روحيه پژوهشگري ٣- فراهم کردن محيط بحث و تعامل مسـئلۀ تلفيـق فنـاوري اطلاعـات و ارتباطـات بـا آمـوزش علـوم ، مسـئله اي اسـت کـه اگرچه پژوهشگران آموزش علوم در کشورهاي مختلف تاکنون سعي در ارائه چـارچوب براي آن داشته اند، امـا فاصـلۀ موجـود در ميـزان موفقيـت آنـان ، بـه دليـل فاصـلۀ ديـدگاه معلمان شان در نحؤە استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطـات و تلفيـق آن بـا برنامـه ي درسي است .