Abstract:
گردشگری کشاورزی ابزاری جهت تنوعبخشی اقتصادی، حفاظت از منابع زمین، مناظر کشاورزی و داراییهای فرهنگی مقصد شناخته میشود که میتواند بهعنوان یکی از راهبردهای توسعه پایدار در جوامع روستایی موردتوجه قرار گیرد. بااینحال موفقیت در این زمینه مستلزم توجه به مسئله برنامهریزی و مدیریت تقاضا برای جذب و ترغیب گردشگران علاقهمند است و این امر نیز با درک چرایی و چگونگی الگوی فرآیندهای رفتاری و تصمیمگیری سفر آنها آغاز میشود. لذا هدف از این مطالعه درک عوامل موثر برنیات رفتاری گردشگران نسبت به گردشگری کشاورزی در مناطق روستایی استان مازندران میباشد و بهمنظور درک و تبیین صریح فرآیند اتخاذ تصمیمات، در پژوهش حاضر از مدل رفتار برنامهریزیشده استفاده شده است. این پژوهش ازنظر هدف، از نوع تبیینی، و بر اساس ماهیت از نوع کمّی مبتنی بر مدلسازی معادلات ساختاری میباشد. جامعهی آماری این پژوهش، گردشگرانی هستند که تجربه سفر به استان مازندران را داشتهاند. روش نمونهگیری غیر احتمالی در دسترس بوده و دادههای پژوهش نیز از طریق پرسشنامه مجازی جمعآوری شد. طبقهبندی و تحلیل دادهها نیز با استفاده از نرمافزارهای SPSS25و SmartPLSS 3.3.3 انجام شد. در آزمون فرضیات مشخص شد که سه عامل تعیینکننده نیات رفتاری در مدل رفتار برنامهریزیشده (نگرش نسبت به گردشگری کشاورزی، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراکشده) تاثیر مثبت و مستقیمی برنیات رفتاری گردشگران کشاورزی دارند. همچنین نقش تعدیلگر تجربه گذشته در رابطه بین این سه عامل با نیات رفتاری تائید نشد. یافتههای پژوهش نشان داد که اغلب گردشگران این مقصد گردشگرانی هستند که تمایل به فعالیتهای تفریحی و تفرجی دارند و گردشگر تخصصی حوزه گردشگری کشاورزی نیستند؛ لذا ایجاد برند و تصویر مقصد جدیدی از مناطق روستایی استان بهعنوان مقصد گردشگری کشاورزی توسط برنامهریزان و بازاریابان مقصد توصیه میشود.
گردشگری کشاورزی ابزاری جهت تنوعبخشی اقتصادی، حفاظت از منابع زمین، مناظر کشاورزی و داراییهای فرهنگی مقصد شناخته میشود که میتواند بهعنوان یکی از راهبردهای توسعه پایدار در جوامع روستایی موردتوجه قرار گیرد. بااینحال موفقیت در این زمینه مستلزم توجه به مسيله برنامهریزی و مدیریت تقاضا برای جذب و ترغیب گردشگران علاقهمند است و این امر نیز با درک چرایی و چگونگی الگوی فرایندهای رفتاری و تصمیمگیری سفر انها اغاز میشود. لذا هدف از این مطالعه درک عوامل موثر برنیات رفتاری گردشگران نسبت به گردشگری کشاورزی در مناطق روستایی استان مازندران میباشد و بهمنظور درک و تبیین صریح فرایند اتخاذ تصمیمات، در پژوهش حاضر از مدل رفتار برنامهریزیشده استفاده شده است. این پژوهش ازنظر هدف، از نوع تبیینی، و بر اساس ماهیت از نوع کمی مبتنی بر مدلسازی معادلات ساختاری میباشد. جامعهی اماری این پژوهش، گردشگرانی هستند که تجربه سفر به استان مازندران را داشتهاند. روش نمونهگیری غیر احتمالی در دسترس بوده و دادههای پژوهش نیز از طریق پرسشنامه مجازی جمعاوری شد. طبقهبندی و تحلیل دادهها نیز با استفاده از نرمافزارهای SPSS25و SmartPLSS 3.3.3 انجام شد. در ازمون فرضیات مشخص شد که سه عامل تعیینکننده نیات رفتاری در مدل رفتار برنامهریزیشده (نگرش نسبت به گردشگری کشاورزی، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری ادراکشده) تاثیر مثبت و مستقیمی برنیات رفتاری گردشگران کشاورزی دارند. همچنین نقش تعدیلگر تجربه گذشته در رابطه بین این سه عامل با نیات رفتاری تايید نشد. یافتههای پژوهش نشان داد که اغلب گردشگران این مقصد گردشگرانی هستند که تمایل به فعالیتهای تفریحی و تفرجی دارند و گردشگر تخصصی حوزه گردشگری کشاورزی نیستند؛ لذا ایجاد برند و تصویر مقصد جدیدی از مناطق روستایی استان بهعنوان مقصد گردشگری کشاورزی توسط برنامهریزان و بازاریابان مقصد توصیه میشود.
Machine summary:
تفاوت عمده بين اين دو تئوري (تئوري عمل منطقي و رفتار برنامه ريزيشده ) اين است که ، تئوري عمل منطقي سعي ميکند رفتار فرد را صرفاً منطقي و ارادي در نظر بگيرد و رفتار ارادي را مستقيماً از نيت رفتاري وي پيش بيني 1 Theory of Planned Behavior )TPB( 2 Ajzen 3 Theory of reasoned action )TRA( 4 Fishbein 4 / 25 ميکند (٢٠١٤:٥ ,Han ;٢٠١٢:٢ ,Huang &Hsu )؛ و بر اين ادعا متکي است که انسان ها موجودات منطقي هستند و قابليت پردازش و استفاده از منابع اطلاعاتي (مانند تجربيات شخصي، آموزش رسمي، رسانه ها و تعامل با اقوام و دوستان ) را دارند و از اين طريق به تصميمات رفتاري منطقي دست مييابند (٢٠٢٠:٢١١ ,Ciftci &Ulker-Demirel )؛ اما بايد به اين موضوع توجه داشت که انسان ها هميشه و دائماً، منطقي رفتار نميکنند لذا در تئوري رفتار برنامه ريزيشده سعي شده رفتاري که تحت کنترل کامل ارادي نيستند را نيز توضيح دهد (٢٠١٧:٢٢ ,Allman ;٢٠١٢:٣ ,Huang &Hsu ).
بسياري از مطالعات پيشين شواهد تجربي را ارائه کردند که نشان ميدهد نگرش ، هنجار ذهني و کنترل رفتاري ادراکشده همگي برنيات رفتاري تأثيرگذار هستند؛ مطالعات پژوهشگران در حوزه گردشگري نشان ميدهد که برداشت گردشگران از اين سه متغير، بر نيت آن ها براي سفر به يک مقصد يا بازديد مجدد ( ;٢٠١٢ ,Huang &Hsu ;٢٠١٤ ,Han ;٢٠١٩ ,Soliman ;٢٠٢٠ ,Hasan et al Meng & Cui, 2020; Han et al, 2011; Han et al, 2017; Su et al, 2020; Hamid & Mohamad, 6 / 25 ٢٠٢٠ ,Joo et al ;٢٠١٦ ,Hsieh et al ;٢٠١١ ,Lee ;٢٠١٩) تأثيرگذار است ؛ بنابراين ، براساس مباحث فوق ميتوان فرضيه هاي زير را بيان نمود: H١: نگرش بر نيت رفتاري گردشگران کشاورزي تأثير مثبت و مستقيم خواهد داشت .