Abstract:
پژوهش حاضر با هدف شناسایی نقش تعاملهای خانوادگی در شکلگیری تابآوری دانش آموزان، به شیوه کیفی و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام گرفته است. نمونه مورد مطالعه این پژوهش شامل دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهرستان سبزوار در سال تحصیلی 1401-1400 بود. مشارکت کنندگان در این پژوهش، بر مبنای منطق نمونهگیری هدفمند و در دسترس انتخاب شدند. یافتههای حاصل از مصاحبهی نیمه ساختاریافته با 12 دانشآموز به اشباع نظری رسید و تجزیه و تحلیل یافتهها با روش کلایزی انجام گرفت. تحلیل دادههای حاصل از مصاحبه در زمینه نقش تعاملهای خانوادگی در شکلگیری تابآوری دانش آموزان، منجر به شناسایی 58 مقوله فرعی و 6 مقوله اصلی تحت عنوان «تعاملهای کلامی مؤثر»، «تعاملهای هیجانی مؤثر»، «شیوههای کارآمد مدیریتی خانواده»، «شبکههای ارتباطی مؤثر»، «پرورش مهارتهای زندگی توسط والدین» و «تعاملهای فرهنگی- معنوی خانواده» گردید. نتایج حاصل از این پژوهش ضمن افزایش بینش نسبت به نقش تعاملهای خانواده در شکلگیری تابآوری دانش آموزان، زمینه کافی برای تدوین برنامههای آموزشی و کاربردی را با هدف افزایش تابآوری دانش آموزان فراهم میآورد.
The present study aimed to investigate the role of family interactions in the formation of students’ resilience by adopting the qualitative approach using phenomenology. The population of the study included all male students of junior high schools in Sabzevar, Iran, during the 2021-22 academic year. The participants were selected using the logic of Targeted Sampling and convenience sampling method. Semi-structured interviews with 12 students continued until theoretical saturation was achieved, and the data were analyzed using Colaizzi’s method. The analysis of the data produced by the interviews on the role of family interactions in the formation of students’ resilience resulted in the identification of 58 subcomponents and 6 main components including effective verbal interactions, effective emotional interactions, effective methods of family management, effective communicative networks, nurturing life skills by parents, and families’ cultural-spiritual interactions. The findings of the study enriched insights concerning the role of family interactions in the formation of students’ resilience and provided the necessary context for the development of practical educational programs to increase students’ resilience.
Machine summary:
جدول ٢: نتايج حاصل از مصاحبه نيمه ساختاريافته با مشارکت کنندگان در پژوهش مقوله هاي اصلي مقوله هاي فرعي تفاهم سريع وجود فضاي مشورتي در خانواده راهنمايي فرزندان توسط والدين گفت و گوهاي دروني مثبت تعامل هاي کلامي مؤثر پذيرش توسط والدين ميانجيگري موثر اعضاي خانواده باز خورد دادن به فرزندان گوش دادن موثر صرف وقت با اعضاي خانواده حمايت والدين همدلي والدين صميميت والدين محبت به فرزندان تعامل هاي هيجاني مؤثر صميميت پدر و مادر رفتار گرم خانواده حمايت همشيرها درک متقابل والدين ابراز احساسات شبکه خويشاوندي شبکه هاي ارتباطي موثر شبکه همسالان مشارکت در فعاليت هاي اجتماعي صرف وقت با اعضاي خانواده احترام بين فردي به والدين داشتن الگوي موثر قواعد مشخص در سيستم خانواده واگذاري نقش مسئوليتي به فرزندان عدم تبعيض بين فرزندان سبک فرزندپروري مقتدرانه اعمال محدوديت هاي معقول والدين انتظارات منطقي والدين شيوه هاي کارآمد مديريتي خانواده پيگيري امور فرزندان به روز کردن اطلاعات تربيتي نظارت گري والدين نقش اعتماد بين فرزندان و والدين کار گروهي اعضاي خانواده اجتماعي بودن توجه به تحصيل استقلال فرزندان پرورش مهارت تصميم گيري ايجاد قناعت در فرزندان رفع به موقع چالش هاي فرزندان توجه به نيازهاي نوجوان الگوهاي موثر خانوادگي عدم دخالت خانواده در امور جزئي پرورش مهارت هاي زندگي توسط والدين در نظرگرفتن توانايي هاي فردي انتظارات متعادل عدم نازپروردگي منبع کنترل دروني فرصت تجربه جديد القاي حس استقلال در فرزندان القاي حس وظيفه شناسي در فرزندان ايجاد حس تعهد در فرزندان توجه به ارزش هاي ديني در خانواده حمايت معنوي تعامل هاي فرهنگي - معنوي خانواده شرکت در امور فرهنگي انجام تکاليف مذهبي ايمان به خدا کمک به جامعه اولين مقوله اصلي به دست آمده در نقش تعامل هاي خانوادگي در تاب آوري دانش آموزان ، تحت عنوان تعامل هاي کلامي مؤثر شناسايي شد.