Abstract:
اشتیاق و علاقة آدمیان برای رسیدن به عدالت در پایان جهان و اندیشیدن به چگونگی زندگی پس از مرگ، همواره بخشی از محتوای آثار هنرمندان را به خود اختصاص داده است. با وجود ابهامات و دوگانگیهایی که در متون مقدس یهود و مسیح در خصوص سرنوشت نهایی بدکاران بهچشم میخورد، در آیات مختلفی از عهد عتیق و بهویژه عهد جدید، از جهنم و عذاب گناهکاران سخن بهمیان آمده است؛ ازاینرو کتاب مقدس همواره یکی از منابع الهام هنرمندان برای خلق و تولید آثار هنری با مضامین دینی بوده است. در کنار متون و روایات دینی، عوامل دیگری چون فضای سیاسی و فرهنگی زمان تولید اثر نیز تاثیر بسزایی در نوع نگرش هنرمندان به جهنم و آخرالزمان داشته است. این مقاله به روش تحلیلی ـ تطبیقی به بررسی میزان وفاداری به دین در نقاشیهای قرون 18و19م اروپا در نمونهآثار هنرمندان برجستة آن دوران، یعنی ویلیام بلیک، جان مارتین و گوستاو دوره دربارة جهنم میپردازد. با توجه به بررسی آیات مختلفی از عهد عتیق و جدید، بهنظر میرسد که در بسیاری از موارد، میزان تطبیق اثر هنری با متن مقدس بیشتر در نوع گناه است تا نوع عذاب درنظرگرفتهشده برای آن گناه؛ و هنرمندان علاوه بر اقتباس از مضامین دینی، از یکدیگر، از نسخ ادبی، از اتفاقات سیاسی، فرهنگی و هنری، و در نهایت از ذهن خود نیز برای خلق تصویر جهنم و روز داوری الهام گرفتهاند.
A part of the artists' works has always been dedicated to human’s desire to achieve justice at the end of the world and thinking about how is the life after death. Despite the ambiguities of the Jewish and Christian scriptures regarding the final fate of the wicked people, hell and the punishment of sinners are mentioned in various verses of the Old and especially the New Testament. Therefore, the Bible has always been one of the sources of inspiration for artists to create and produce works of art with religious themes. In addition to religious texts and traditions, some other factors such as the political and cultural climate at the time of the production of the artworks have had a significant impact on the artist’s view towards hell and the apocalypse. This article examines how much Europe’s paintings of the 18th and 19th centuries are loyal to religion – studying the works of prominent artists of that era about Hell, namely William Blake, John Martin and Gustave Dore-, using an analytical-comparative method. Examining various verses of the Old and New Testaments, it seems that the adaptation of the artwork to the Holy Text, in many cases, is more in the type of sin than the type of punishment considered for that sin; and in addition to adapting religious themes, artists have been inspired by each other, by literary manuscripts, by political, cultural and artistic events, and finally by their own minds to create the image of hell and the day of judgment.
Machine summary:
با وجود ابهامات و دوگانگیهایی که در متون مقدس یهود و مسیح در خصوص سرنوشت نهایی بدکاران بهچشم میخورد، در آیات مختلفی از عهد عتیق و بهویژه عهد جدید، از جهنم و عذاب گناهکاران سخن بهمیان آمده است؛ ازاینرو کتاب مقدس همواره یکی از منابع الهام هنرمندان برای خلق و تولید آثار هنری با مضامین دینی بوده است.
با توجه به بررسی آیات مختلفی از عهد عتیق و جدید، بهنظر میرسد که در بسیاری از موارد، میزان تطبیق اثر هنری با متن مقدس بیشتر در نوع گناه است تا نوع عذاب درنظرگرفتهشده برای آن گناه؛ و هنرمندان علاوه بر اقتباس از مضامین دینی، از یکدیگر، از نسخ ادبی، از اتفاقات سیاسی، فرهنگی و هنری، و در نهایت از ذهن خود نیز برای خلق تصویر جهنم و روز داوری الهام گرفتهاند.
در نقاشی «آخرین قضاوت» یا «داوری نهایی» (تصویر 6)، مارتین خلاصهای تصویری از مضامین سهگانة کتاب مقدس را ارائه میدهد: با داوری خداوند، سرنوشت خیر و شر در پایان جهان روشن میشود؛ زمین شکسته نشان داده شده است و خورشید در نقطة تمرکز تصویر، با رنگ قرمز بیمارگونه قرار دارد که بهطرز عجیبی مناظر را روشن میکند؛ کتاب زندگی گشوده میشود و مردگان سریع و مطابق با آثارشان قضاوت میشوند؛ بعضی از کوهها در حال سقوطاند یا توسط صاعقه منفجر میشوند و گناهکاران در غم و اندوه و وحشت و ناامیدی در عذاب ابدی خود رها میگردند؛ گناهانی چون بخل، ربا، غرور، ریا، تظاهر به دین، تقدس کاذب و همة ابعاد منفی آموزههای مسیحی در انتظار نابودیاند.