Abstract:
زمینه و هدف: از مهمترین مباحث حقوق دریایی، حمل و نقل دریایی و مسئولیت مدنی متصدی است. در حقوق موضوعه ایران دو دیدگاه در این باره مطرح شده است؛ یکی دیدگاه مبتنی بر حقوق مدنی است که مسئولیت متصدی حمل و نقل را مبتنی بر تقصیر میداند. مطابق دیدگاه حقوق تجارت مبنای مسئولیت متصدی حمل در ماده 386 قانون تجارت، فرض تقصیر قراردادی است. همچنین مبنای مسئولیت متصدی حمل در قانون دریایی نیز فرض مسئولیت است. در حوزه مقررات بینالمللی نیز مقررات لاهه، هامبورگ و رتردام نیز مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفتند که در برخی موارد موضع مشابه حقوق داخلی ما اتخاذ نمودهاند.
روش تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی – تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و با ابزار فیشبرداری تهیه شده است.
یافته ها و نتایج: در حقوق داخلی دو دیدگاه تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه مطرح است که در رسیدگی به مسئله حادث، بستگی به نظر برگزیده دارد که کدام دیدگاه را ملاک رسیدگی و صدور رأی قرار دهد تا زمینه معافیت متصدی فراهم گردد. مقررات بینالمللی که منظور مقررات لاهه و هامبورگ و رتردام هستند در برخی از مواضع مقررات مشابه اتخاذ نموده که در صورت استناد به قواعد بینالملل میتوان آنها را مورد استناد قرار داد.
Background and purpose: One of the most important issues of maritime law is maritime transportation and civil liability of the operator. There are two views on this subject in Iranian law; One is the perspective based on civil rights, which considers the responsibility of the transport operator to be based on fault. According to the point of view of commercial law, the basis of responsibility of the carrier in Article 386 of the Commercial Law is the assumption of contractual fault. Also, the basis of the carrier's responsibility in maritime law is the assumption of responsibility. In the field of international regulations, the Hague, Hamburg and Rotterdam regulations were also studied comparatively, which in some cases have taken a position similar to our domestic laws. Research method: The current research is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of method and data collection is done in a library and with a fishing tool. Findings and results: In domestic law, there are two views of commitment to the means and commitment to the result, which depends on the selected opinion in dealing with the issue of the accident, which point of view should be considered as the criterion for consideration and issuance of a decision in order to provide the grounds for the operator's exemption. International regulations, which mean Hague, Hamburg and Rotterdam regulations, have adopted similar regulations in some positions, which can be cited if international rules are cited.
Machine summary:
به نظر ميرسد که مسئوليت متصدي در اين مورد مطابق قانون دريايي و قواعد لاهه و کنوانسيون رتردام مبتني بر تقصير مفروض است ؛ زيرا متصدي که متوسل به اين مورد استثنايي ميشود بايد قبلاً ثابت کند که در قرار دادن کشتي در وضعيت قابليت دريانوردي در ابتدا و در شروع سفر مرتکب تقصيري نشده و اعمال سعي و مراقبت را هم نموده است .
اين مورد استثنايي از قواعد قديمي در حقوق دريايي محسوب ميشود جهت استفاده از اين مورد بر عهده متصدي حمل و نقل است که در ابتدا ثابت کند که مطابق ماده ٥٤ کشتي در ابتداي سفر داراي قابليت دريانوردي بوده وخسارت ناشي از آتش سوزي است و بر عهده صاحب کالا است که تقصير متصدي را ثابت کند.
برخلاف اين که گفته شده ايراد وارد بر مقررات لاهه (و نيز قانون دريايي) در اين زمينه است که مشخص نيست بار اثبات دعوا به عهده کيست ، (صمدي اهري، ١٣٧٣: ٩٨) به نظر ميرسد که ايرادي وارد نباشد؛ زيرا متصدي حمل و نقلي که متوسل به معافيت از مسئوليت به لحاظ آتش سوزي ميشود بايد قابليت دريانوردي کشتي را در ابتداي سفر ثابت کند و بر عهده صاحب کالا است که با تعيين علت آتش سوزي تقصير متصدي را ثابت کند و إّلا متصدي معاف از مسئوليت خواهد بود.