Abstract:
لا شک أن الإزدواجیه الشریعه والقانون من أهم التحدیات القانونیه والقضائیه فی القانون الجنائی للبلدان الإسلامیه. وبالرغم من التأکید الدستوری للغالبیه العظمی من بلاد العالم الإسلامی علی أن الإسلام هو الدین الرسمی وأن مبادئ الشریعه الإسلامیه هی المصدر الرئیسی للتشریع فی الممارسه العملیه باستثناء عدد قلیل من البلدان الإسلامیه، بما فی ذلک إیران، لا توجد إشاره إلی الشریعه الإسلامیه. فی القوانین والأنظمه الجنائیه لبعض البلدان مثل مصر والعراق وسوریا والأردن ولبنان، لا یمکن العثور علی أی أثر للشریعه الإسلامیه فحسب، بل یمکن رؤیه تضارب خطیر فیها مع مبادئ الشریعه الإسلامیه وخاصه القرآن والسنه. فی هذا الصدد، فإن شرح أهم أسباب الإزدواجیه والتحقیق فیها هو الغرض الرئیسی من هذه الدراسه التی تقوم بتبیین الأسباب والتبعات لإزدواجیه الشریعه والقانون فی البلدان الإسلامیه بالاعتماد علی المنهج الوصفی - التحلیلی واستخدام المصادر المکتبیه، وتشیر نتائجها إلی أنها من الأسباب المهمه والمؤثره فی إزدواجیه الشریعه والقانون فی البلدان الإسلامیه، هی احتلال بعض هذه البلدان من قِبل الدول الاستعماریه وأیضا تأثیر التیارات الفکریه والعلمانیه فی نظام التشریع الجنائی وعولمه القانون الجنائی وإغفال حق الله واقتصار علی حق الناس.
بیگمان یکی از مهمترین چالشهای قانونی و قضایی در حقوق کیفری کشورهای اسلامیء دوگانگی شرع و
قانون است. به رغم تاکید قانون اساسی اغلب قریب به اتفاق کشورهای اسلامی مبنی بر اینکه اسلام» دین
رسمی و مبانی شریعت اسلامی منبع اصلی قانونگذاری است» لیکن در عمل و جز در معدود کشورهای اسلامی
از جمله ایران» از شریعت اسلامی نشانی نمیتوان یافت. در قوانین و مقررات کیفری کشورهایی از جمله مصرء
عراق» سوریه اردن و لبنان نه تنها نشانی از شریعت اسلامی نمیتوان یافت» بلکه در انھا تعارضی جدی با مبانی
و مبادی شریعت اسلامی بویژه قران و سنت را میتوان مشاهده کرد. در این ارتباطء تبیین چرایی و بررسی
مهمترین علل این دوگانگیء هدف اصلی انجام این پژوهش است که تلاش میکند با روش توصیفی- تحلیلی و
با بهرهگیری از منابع کتابخانهای. به تبیین دلایل و پیامدهای دوگانگی شرع و قانون در کشورهای اسلامی
بپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که از علل مهم و اثرگذار بر دوگانگی شرع و قانون در کشورهای
اسلامی اشغال برخی از کشورهای اسلامی توسط کشورهای استعماری» نفوذ جریان روشنفکری و سکولار در
نظام قانونگذاری کیفری» جهانیشدن حقوق کیفری و بیتوجهی به حق الله و اکتفا به حقالناس است.
Undoubtedly, one of the most important legal and judicial challenges in Islamic countries’ criminal law is the duality of Sharia and Law. Despite the Constitutions’ emphasis of the vast majority of Islamic countries that Islam is the official religion and the foundations of Islamic Law are the main source of legislation, in practice, except in a few Islamic countries, including Iran, there is no sign of Islamic Law.
In criminal laws and regulations of countries such as Egypt, Iraq, Syria, Jordan and Lebanon, not only can no trace of Islamic Sharia be found, but also in them can be seen a serious conflict with the principles of Islamic Sharia, especially the Qurchr('39')an and Sunnah. In this regard, explaining the reason and investigating the most important causes of duality is the main purpose of this study.
Findings of research in this article show that important and influential causes on the duality of Sharia and Law in Islamic countries are the occupation of some Islamic countries, the influence of intellectual and secular currents in the criminal law system, the globalization of criminal law and inattention to Haqq Allah (what is due to God/God’s right) and contentment with Haqq al-Nas (what is due to men/people’s right).
This research which using descriptive-analytical method and using library resources, explains the reasons and consequences of the duality of Sharia and Law in Islamic countries.