Abstract:
مقدمه: توجه به استانداردها و رویکردهای علمی موجود در پرورش کودکان یکی از شاخصهای بررسی و ارزیابی اقدامات و فعالیتهای سیستم پرورش کودکان میباشد. رشد و تکامل یکپارچه کودکان نگاهی یکپارچه به حقوق کودکان است و از ابعاد مختلف تمامی نیازهای کودکان زیر 8سال را مورد توجه قرار میدهد. بر این اساس هدف اصلی از این پژوهش بررسی متون آیین نامههای مهدهای کودک بر اساس شاخصهای رشد و تکامل یکپارچه کودکان است تا از این طریق شاخصهای مغفول مانده شناسایی و در آینده مورد توجه بیشتری قرار گیرند. روش: با توجه به ماهیت پژوهش از روش تحلیل محتوای کمی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 17مورد آیین نامه تاسیس، اداره و انحلال مهدهای کودک، دستورالعملهای آموزشی، بهداشتی، واگذاری و مصوبات سازمان بهزیستی کشور از سال 1362تا سال 1394است. ابزار اصلی پژوهش فهرست وارسی تحلیل محتوا بر اساس شاخصهای IECDبوده است. به منظور تعیین و تامین روایی فهرست وارسی تحلیل محتوا از روش روایی محتوایی و نظر متخصصان استفاده شده است. یافتهها: براساس شاخصهای اصلی IECD شامل: بهداشت و سلامت، تغذیه، مراقبت، آموزش و حمایت والدین بررسی کلیه متون ذکر شده نشان داد، توجه به چهار شاخص اول به میزان کافی صورت گرفته است اما به بعد پنجم یعنی حمایت والدین که امروزه به عنوان یکی از مهمترین ابعاد مورد توجه برنامههای جهانی رشد و تکامل قرار میگیرد توجه کافی صورت نگرفته است. همچنین نتایج نشان میدهد، در رابطه با شاخص بهداشت و سلامت به بعد جسمانی و فیزیکی توجه بیشتری شده در حالی که توجه به سلامت روانی و اجتماعی کودکان کمتر مورد توجه بوده است. در بعد مراقبت نیز همین رویه حاکم است. در بعد تغذیه بیشتر به بعد سلامت غذا توجه شده و کمتر غنی بودن و کامل بودن تغذیه کودکان پرداخته شده است و نکته آخر اینکه کودکان با ویژگیهای خاص (مانند معلولین جسمی- حرکتی و یا ذهنی) مورد توجه این متون نبوده است. بحث: با توجه به اینکه آیین نامهها، دستورالعملها و مصوبات نقش محوری و تعیین کننده در اتخاذ رویکردهای اجرایی در مهدهای کودک را دارند. و نیز با عنایت به اینکه هدف اصلی برنامه IECDیکپارچه سازی ابعاد مختلف رشد و تکامل کودکان است؛ لذا میبایست جهت ایجاد تغییرات پایدار در جامعه در این زمینه، کار را ابتدا از عرصه سیاستگذاریهای کلان آغاز و سپس به ارزشیابی در سطوح اجرایی پرداخت.
Background IECD is an integrated view on children’s rights and concerns the needs of children under 8. This approach is based on the fact that childhood is the most crucial phase of personal growth and development. The main purpose of this study is an investigation on kindergartens ‘regulations based on IECD indexes. Materials and Methods Qualitative content analysis is applied in this research. Statistical population is considered as 17 cases of regulations about establishing, managing and dissolving kindergartens; educational and health guidelines and welfare organization acts from 1983 to 2015. The main tool of the research is the checklists of content analysis based on IECD indexes. Results The investigation on mentioned texts based on the main indexes IECD, including health, nutrition, care, education and parent support revealed that the first four indexes received consideration, but the fifth index i.e. parents support is neglected. Also it was found out that physical aspects received more consideration in health index while children’s mental and social health are neglected. This is also true about children’s care. In the aspect of nutrition, all emphasis is on food safety and issues such as the richness of food and consistent nourishment are overlooked. The last point is that children with special characteristics such as physical, movement or mental disabilities are not considered in these texts. Conclusion The main purpose of IECD programme is integrating different aspects of children growth and development, so first we have to run macro policy and then measure executive levels.
Machine summary:
بر اين اساس هدف اصلي از اين پژوهش بررسي متون آيين نامه هاي مهدهاي کودک بر اساس شاخص هاي رشد و تکامل يکپارچه کودکان است تا از اين طريق شاخص هاي مغفول مانده شناسايي و در آينده مورد توجه بيشتري قرار گيرند.
يافته ͏ها: براساس شاخص هاي اصلي(IECD) شامل : بهداشت و سلامت ، تغذيه ، مراقبت ، آموزش و حمايت والدين بررسي کليه متون ذکر شده نشان داد، توجه به چهار شاخص اول به ميزان کافي صورت گرفته است اما به بعد پنجم يعني حمايت والدين که امروزه به عنوان يکي از مهم ترين ابعاد مورد توجه برنامه هاي جهاني رشد و تکامل قرار ميگيرد توجه کافي صورت نگرفته است .
در متون آيين نامه هاي تاسيس ، اداره و انحلال مهدهاي کودک تا چه ميزان به شاخص هاي رشد و تکامل يکپارچه کودکان (IECD) توجه شده است ؟ يافته ͏ها (به تصویر صفحه مراجعه شود) اطلاعات جدول شماره (٢) نتايج تحليل محتواي آيين نامه هاي تاسيس ، اداره و انحلال مهدهايکودک را در ٤ دهه بر اساس شاخص هاي رشد و تکامل يکپارچه کودکان نشان ميدهد.
_ بنابراين بيشترين شاخص مورد توجه طي اين ٤ دهه به بهداشت غذا و مواد غذايي با ٤٧/٠٥ درصد و پس از آن شاخص روش هاي آماده سازي نگهداري، طبخ و مصرف با ٣٠,٨٨ درصد بوده و به شاخص تغذيه کودکان با نيازهاي ويژه با ٠ درصد به هيچ عنوان توجهي صورت نگرفته است .
(2005) Planning policies for early childhood development: Guidelines for action, United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) - Walker S.