Abstract:
در هر پژوهش علمی، روش پژوهش در کسب نتایج دقیق و درستی آن پژوهش اصلیترین نقش را دارد. به همین دلیل پژوهشگران علوم مختلف میکوشند تا تحقیقات خود را در چارچوب روشهای تعریفشده در دانش خود انجام دهند. تاریخنگار تصویرگرا یا شاعر فرمالیست کتابی است که مؤلف آن قصد داشته تا در آن، با بهکارگیری سه روش نقد تاریخی، نقد جامعهشناختی و نقد فرمالیستی به بررسی اشعار محمدرضا شفیعی کدکنی بپردازد. در مقالۀ پیشِرو، به قصد سنجش دقت رویکردهای این کتاب، ابتدا به بررسی نام آن که نشاندهندۀ نگاه مؤلف به اثر مورد پژوهش است، پرداخته شده و سپس کیفیت بهرهگیری مؤلف از رویکردها با استفاده از کتب نظریه و روش تحقیق بررسی شده است. طبق نتایج پژوهش، نویسندۀ کتاب مورد بحث در بهکارگیری هر سه رویکرد اصلی اثر بهخطا رفته و از روشهایی که بهعنوان رویکرد پژوهش برگزیده، شناخت کامل و درستی نداشته است؛ بنابراین کتاب مذکور از هرگونه روش که به نتایج دقیق و علمی بینجامد، بیبهره است. از دیگر ایرادهای وارد بر کتاب که در این پژوهش به آن پرداخته شده، موضع ستایشگرانۀ ناقد و وجود منابع دکوراتیو در آن است.
In any scientific research, the research method is the main factor in obtaining accurate and correct results. Therefore, researchers in various sciences try to conduct their research within the framework of methods defined in their knowledge. The Imagist historian or formalist poet is a book in which the author intends to study the poems of MohammadReza Shafiei Kadkani by using three methods of historical, sociological and formalist criticism. The present article, in order to measure the accuracy of the approaches in this book, first examines its name, which represents the author's view of the work under study and then he has examined the quality of the author's use of approaches using theory and research methods books. After reviewing, it is clear that the author has made a mistake in applying all three main approaches of the book. In the end, such a conclusion is reached that the author does not have a complete and correct knowledge of the methods he has chosen as a research approach, and the book is useless of any method that leads to accurate and scientific results. Other drawbacks to this book that have been addressed in this research are the additional references.
Machine summary:
تاريخ نگار تصويرگرا يا شاعر فرماليست کتابي است که مؤلف آن قصد داشته تا در آن ، با به کارگيري سه روش نقد تاريخي، نقد جامعه شناختي و نقد فرماليستي به بررسي اشعار محمدرضا شفيعي کدکني بپردازد.
عنوان فصل سوم اين کتاب که قريب به سه چهارم حجم کتاب را شامل ميشود، «تحليل تاريخ » نام دارد و نويسنده در آن ، بخشي از اشعار شفيعي کدکني را از نظر محتوا و پاره اي هنرسازه هاي ادبي بررسي کرده است .
مؤلف در هيچ بخشي از کتاب دربارة تأثير زندگي شخصي و مناسبات اجتماعي شفيعي کدکني بر اشعارش سخن نگفته و البته اين مسئله کاملا طبيعي است ؛ زيرا اساسا نويسنده در انتخاب رويکرد دچار اشتباه شده و به همين دليل حتي الگوهاي موجود در نقد تاريخي دانش تاريخ را نيز نتوانسته به کار ببندد.
اصطلاح «جامعه شناسي ادبيات » فقط به نوشته هاي آن دسته از مورخان و منتقداني اطلاق مي شود که علاقۀ اصلي و گاه انحصاري آن ها صرفا به روش هايي است که در آن ها، اساس و شکل اثر ادبي تحت تأثير شرايطي قرار دارد؛ همچون وضعيت طبقاتي نويسنده ، جنسيت ، علايق سياسي و نيز مواردي ديگر نظير طرز تفکر و روح حاکم بر عصر نويسنده ، شرايط اقتصادي حرفۀ نويسنده و انتشار و توزيع کتاب (٣٦٧ :٢٠١٤ ,Harpham &Abrams ).
کاري به اينکه متن يا شعر براساس چه انگيزش هنري يا اجتماعي ايجاد شده ندارند» (عالي عباس آباد، ١٣٩٨: ٢٣) و با وجود اين ، معتقد است که در اثر خود به بررسي جامعه شناختي شعر شفيعي کدکني با تکيه بر فرماليسم پرداخته !
اين پژوهش نه نقد تاريخي شعر شفيعي کدکني است ، نه نقد جامعه شناختي آن و نه ساختار و فرم اشعار وي را نمايان ميسازد.