Abstract:
در این مقاله [1]، فرایند درج همخوان میانجی در زبان ترکی آذربایجانی (گویش تبریزی) برپایه نظریه بهینگی (رویکرد موازی) بررسی میشود. برای انجام این پژوهش، 90 واژه اصیل ترکی و 50 واژه قرضی بهصورت میدانی گردآوری شده است. هدف از انجام پژوهش حاضر این است که مشخص شود در چه شرایط واجی، درج همخوان میانجی صورت میگیرد و محدودیتهای نشانداری فعّال در تبیین فرایند مذکور کداماند. بررسی دادهها نشان میدهد که در این زبان، هنگام افزودن پسوند متشکل از یک (واکه) واج با واکه دارای مشخصة] +افراشته [به ستاک یا پسوند قبلی، همخوان /n/ و حین افزودن یک (واکه) واج یا چند (یک همخوان + یک واکه) واج با واکه دارای مشخصه] -افراشته [به ستاک یا پسوند قبلی همخوان /j/ درج میشود. بررسی و تحلیل دادهها حاکی از آن است که در شرایط واجی مذکور هنگام وقوع التقای واکهای، محدودیت نشانداری ONSET بر محدودیت پایایی DEP تسلط مییابد و محدودیتهای معرّفیشده با رتبهبندی ثابت بهسادگی از عهدة تبیین فرایند درج همخوان میانجی برمیآیند.
[1]. این مقاله حاصل پژوهش نویسندگان در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل است.
This article examines the process of consonant epenthesis in Azerbaijani Turkish language (Tabrizi dialect) based on optimality theory (standard approach). To do this research 90 Turkish words and 50 borrowed words were collected from the speakers of this language. The purpose of the present study is to determine under what phonological conditions consonant, epenthesis takes place and what the active markedness constraints in explaining the mentioned process are. Data analysis shows that in this language, when adding a suffix consisting a (vowel) phoneme with [+high] vowel is inserted to stem or the preceding suffix, the consonant /n/ and when adding a (vowel) phoneme or several (a consonant + a vowel) phonemes is inserted with [-high] vowel to the stem or preceding suffix /j/ consonant. Analysis of data indicates that in the mentioned phonological conditions, when hiatus vowel occurrence, ONSET markedness dominates DEP reliability constraint, and the constraints introduced with a fixed rating can easily explain the consonant epenthesis process.
Machine summary:
هدف از انجام پژوهش حاضر اين است کـه مشـخص شــود در چـه شـرايط واجــي، درج همخـوان ميـانجي صــورت مـيگيــرد و محدوديت هاي نشان داري فعّال در تبيين فرايند مذکور کدام اند.
بررسي و تحليل داده ها حاکي از آن است که در شرايط واجي مذکور هنگـام وقـوع التقاي واکه اي ، محدوديت نشان داري ONSET بر محدوديت پايايي DEP تسلط مييابـد و محدوديت هاي معرّفيشده با رتبه بندي ثابت به سادگي از عهدٔە تبيـين فراينـد درج همخـوان ميانجي برميآيند.
1. Correspondence Theory ٣-١ فرايند درج همخوان /n/ براي برطرف کردن التقاي واکه اي نوعي فرايند ميان هشت همخوان در زبان ترکي آذربايجاني (گويش تبريزي) وجود دارد کـه مربـوط به درج خيشومي [n] به عنوان واج ميانجي در محل التقاي واکـه هـا در مـرز بـين دو تکـواژ يـا واژه است .
بنـابراين ، ترتيب محدوديت هاي زير براي تبيين اين شرايط معرّفي ميشود: رتبه بندي (٣) ONSET>> MAXinitial >> MAX>> S-IDENTδ(back) >>DEP تابلوي (٣) و (٤) به ترتيب فرايند درج همخـوان /j/ را در واژه هـاي /bilmæli+Am/ (بايـد بـدانم ) و /fɑlʧi+Am/ (فال گير هستم ) تحليل ميکند: )به تصویرصفحه رجوع شود) ٤- بحث و نتيجه گيري بررسي داده هاي زبان ترکي آذربايجاني (گويش تبريزي) نشـان مـيدهـد کـه در ايـن زبـان در حـين افزودن پسوند متشکل از يک (واکه ) واج با واکۀ داراي مشخصـۀ ]+افراشـته [ بـه سـتاک يـا پسـوند قبلي، همخوان /n/ و حين افزودن يک (واکه ) واج يا چند (يک همخـوان + يـک واکـه ) واج بـا واکـۀ داراي مشخصۀ ]-افراشته [ به ستاک يا پسوند قبلي همخوان /j/ درج ميشود.