Abstract:
شخصیّت حضرت محمّد (ص) همواره از کانونهای مضمون آفرین شاعران در ادب عربی و فارسی بوده است. شعر مدح نبوی به عنوان قسم اعظم شعر دینی، شخصیّت محمّد (ص) را از صفات خلقی و خلقی به تصویر میکشد. هدف این شعر، گسترش فضیلت در جامعه، دمیدن روحیة اجتماعی در امت اسلامی و سوق دادن آن به سوی یک امّت واحد و مدینة فاضله است. این شعر با آغاز رسالت محمّد (ص) ظهورکرد و به دست شعرای متعدّدی در طول دورههای شعر عربی و بعد در شعر فارسی تکامل یافت. «عایشه باعونیّه» شاعر برجسته و توانای عصر مملوکی و تنها زن تاریخ تمدّن اسلامی، از زمرة این شعراست. او با عشق صادقانه و سرشار به حقیقت محمّدی (ص) اوصاف حضرت را در شعر خویش بازتاب میدهد؛ مانند: معراج، جایگاه رفیع ایشان در مقایسه با سایر پیامبران و.... شاعران دورة معاصر ایران نیز در اشعار خود از ابعاد مختلف سیمای پیامبر (ص) چون: اخلاق و خاتمیت و.... تصاویری زیبا پدید آوردهاند. این جستار به صورت تطبیقی مضامین مدح نبوی و بازتاب سیمای محمّد (ص) را در اشعار باعونیه و شاعران معاصر ایرانی، بررسی میکند. تبیین حقیقت محمّدی (ص) هدف اصلی اشعار باعونیه است و انطباق الگوهای دینی با مسایل اجتماعی و احیای ارزشهای اسلامی و ارائة الگوهایی کارآمـد بـرای نسـل امـروزی از اهمّ اهداف شاعران معاصر ایرانی است.
Mohammad’s character has always been in the thematic creation center of the poets in Arabic and Farsi literary poets. The panegyric poetry of the prophet which constitutes most part of Mohammad’s character, illustrates His creation and manner. The aim of this poetry is to develop the virtue in society, to blow the social spirit in Islamic Nation and lead it to unity and utopia. This kind of poetry started with the beginning of Mohammad’s prophecy and was completed by numerous poets in Arabic literary era and also in Persian poetry. Ayisheh Ba’unieh. Is the distinguished poet of Mamluki era and the unique woman in this case,in Islamic civilization history. She reflects the prophet’s feature with true love in her poetry; including Me’raj (ascension), His lofty position in comparison with other prophets . Other contemporary Persian writers have also created beautiful pictures of the prophet like; ethics, being the last prophet etc… in their poetry. This research studies the themes of prophetic praise and the reflection of his characters in Ba’unieh ‘s poetry. The explanation of Mohammad’s real life is the major purpose of her poetry. The comparison of religious patterns with social problems and reviving of Islamic values and presenting effective symbols for the usage of today’s generation are of the significant aims of Iranian contemporary poets.
Machine summary:
هذا الحبيب و صفوة الجبار أزلا و لا أثـر من الآثار (بوابۀ الشعراء، ٢٠١٢: ١١٨٠٤٣) او در قصيده اي ديگر به اين اقدميت اشاره ميکند و گفتار پيشين را تکرارميکند، ايـن کـه خداوند او را از نور خويش آفريد و آفرينش او از هستي عرش و ساير مخلوقات پيش گرفته اسـت ، و اينکه او علت آفرينش کائنات است : نبـي بـراه الله من نـوره الأسمي و لا عرش موجود و لا حادث يسمي و أبدع کل الکائنـات لأجلـه ليجلو عليـها مظهر الرحمة العظمي ٢ (مناع ، ١٩٩٣/١٤١٤: ٢١٧) در بررسي شعر معاصر فارسي، ملک الشعرا بهار را مي بينيم که در ابياتي حضـرت را بـه آفتاب بيمثال رسل تشبيه کرده که از ازل به عنوان پيامبر الهي برگزيده شده بود: شمس رسل محمد مرسل که در ازل از ما سويالله آمده ذات وي انتخاب بنمود جلوه اي وز دانش فروخت نور بگشود چهره اي وز بينش گشود باب (بهار، ١٣٧٨: ٣٨) بهار معتقد است که ديگر پيامبران الهي، در مجلس فضل محمد(ص ) جمع ميشدند تا درس خواندن ابجد از وي بياموزند: پيغمبـران به مــدرس فضل او حاضر شونـد خوانـدن ابجـد را (همان : ١٢١) ٢ـ بشارت انبياي الهي ، احبار و کاهنان از رسالت ايشان آمدن ياد و نام پيامبر اسلام در کتب آسماني و بشارت پيامبران الهي به رسالت حضرت و يا از زبان دانشمندان يهودي و مسيحي از موضوعاتي است که شاعران مدح نبوي به آن اشاره دارند.