Abstract:
همان گونه که در آثار فقها و اندیشمندان حوزه حقوق کیفری اسلامی بیان شده است، نظام ساختاری در اسلام، با سایر نهادهای قضایی تفاوت های بسیاری دارد و حکّام اسلامی علیرغم آنچه که به اندیشه اسلام از سوی دشمنان نسبت داده می شود، کامل ترین و جامع ترین برنامه هدایت را برای مردم به ارمغان آورده و در عمل نیز این ادّعا را اثبات کرده اند. بهترین دلیل برای اثبات این مدّعا، حکومت عادلانه امیر المومنین علیه السّلام می باشد که در مدّت کوتاهی به اندازه ای از عدالت رسید که دوست و دشمن در عدالت وی مدیحه سرایی کرده و تاکنون جایگزینی در تمام بشریت نیافته است؛ لذا در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه عملکرد و سیره این بزرگ مرد تاریخ پرداخته و از روش ایشان در ایجاد الگویی برای بازپرسان در تحقیقات مقدّماتی استفاده کنیم.
Machine summary:
فصلنامه علمی تخصصی فقه و حقوق معاصر سال هشتم، شماره 20، تابستان 1401، ص 445- 459 سیره امام علی علیه السّلام در تحقیقات مقدّماتی محمّدمهدی کریمی نیا 1 حامد شیری 2 عمران منصوری طلب 3 سیّدامیر دبیری 4 چکیده همان گونه که در آثار فقها و اندیشمندان حوزه حقوق کیفری اسلامی بیان شده است، نظام ساختاری در اسلام، با سایر نهادهای قضایی تفاوت های بسیاری دارد و حُکّام اسلامی علیرغم آنچه که به اندیشه اسلام از سوی دشمنان نسبت داده می شود، کامل ترین و جامع ترین برنامه هدایت را برای مردم به ارمغان آورده و در عمل نیز این ادّعا را اثبات کرده اند.
1. تشکیل نهاد شرطه حضرت علی علیه السّلام همانند هر حاکم دیگری، زمانی که به حکومت رسید و زمام امور جامعه اسلامی را به دست گرفت، برای اجرای دستورات اسلام در سطح جامعه اسلامی نیازمند گروه هایی برای این وظیفه بود.
(جهان بخش، ثواقب، 1380، ص 54) حضرت امام علی(علیه السلام) در این دسته از دستورات بوضوح لزوم نظارت بر تمامی نهادهای اجرای حکومت خود را بیان کرده است.
(همان) اما باید توجه داشت هدف امیر المومنین علی علیه السّلام از ایجاد نهادی به نام عیون، تنها نظارت برای از بین بردن افراد فاسد نبوده است، بلکه حضرت اهداف متعدّدی از ایجاد این تشکل داشته است که می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1.
در سیره حضرت امام علی علیه السّلام موضوع نظارت بر رفتار قُضات از مهم ترین دغدغه های حکومت اسلامی بوده است و امام همواره بر این امر اهتمام جدّی داشته اند.